Kurs ishi mavzu: Tafakkurida buzilishlari mavjud bemorlar psixologiyasi Ilmiy raxbar : Alijonov Nurbek 2023 mundarija kirish I bob. Tafakkurni o‘rganishning ijtimoiy psixologik muammolari

I Bob yuzasidan xulosa
Kichik maktab yoshidagi o‘quvchilarda kreativ (ijodiy) tafakkurni rivojlantirish muammosi bugungi kunda dolzarb muammolardan biri sifatida qaralmoqda sababi , bugun yosh avlod har tomonlama bilimli , salohiyatli va yetuk bo‘lishi zamon talabidir .
Kreativlik - shaxsni rivojlantiruvchi kategoriya sifatida inson ma`naviyatining ajralmas qismi bo`lib, shaxsni o`z-o`zini rivojlantirish omili, shaxsiy jonbozlikning asosi, shaxs ega bo`lgan bilimlarning ko`pqirrali ekanligida emas, balki yangi g`oyalarga intilishda va o`rnatilgan stereotiplarni yangilik yaratish jarayonini isloh qilish va o`zgartirishda, hayotiy muammolarni yechish jarayonida kutilmagan va noodatiy qarorlar chiqarishda namoyon bo`ladi.
Kreativlikni o`rganishda amalga oshirilgan nazariy tahlil uni kasbiy anrogogikada qo`llashning umumiy qonuniyatlari va o`ziga xosligini aniqlash imkonini beradi (V.M.Morozov). Biz kreativlikning tizimlilik tuzilishidan kelib chiqib, unga shaxsning o`ta intellektual-evristik jihati sifatida emas, balki shaxsni qadrlovchi, tabaqalashtirilgan ta`lim sifatida qaraymiz.
P.Y.Galperinning aqliy harakatlarni bosqichma- bosqich tarkib toptirish nazariyasi psixologiyada alohida ahamiyat kasb etadi. Mazkur nazariya L. S. Vigotskiy va A. N. Leontevlarning interiorizatsiya g‘oyasidan kelib chiqqan bo‘lib, nson ontogenezda rivojlanish protsessida, tashqi harakatlarni asta- sekin ichki, aqliy harakatlarga aylanish jarayonini roy berishini nazarda tutadi.
A. R. Luriyaning olgan empirik va nazariy ma’lumotlariga qaraganda, savodsiz katta yoshdagi odamlar tafakkuri ko‘rgazma – harakatli va ko‘rgazma – obrazli bosqichda bo‘lishi , lekin savod chiqargandan keyin tezlikda tafakkurning so‘z – mantiq darajasiga o‘sib o‘tishi tasdiqlangan. Bu faqat inson tafakkuri darajasi ijtimoiy taraqqiyot bosqichi bilan uzviy bog‘liq ekanligini ko‘rsatadi.
Yuqoridagi mulohazalarni tahlil etib shunday xulosaga kelish mumkinki, taqqoslash fikr yuritish operatsiyasi sezgilarimizda va idroklarimizda hali gavdalanmagan o‘xshashlik va tafovutni topish zaruriyati vujudga kelgan paytda namoyon bo‘ladi.
Ko‘pgina zamonaviy psixologlar bolaning aql-idrokining sakson foizga yaqini sakkiz yoshga to‘lgunga qadar shakllanadi degan fikrni ilgari surishgan. Shu munosabat bilan, katta yoshdagi maktabgacha yoshdagi bolalarni o‘qitish va o‘qitishni tashkil etishga qo‘yiladigan talablar juda yuqori. Bolalar bog‘chasida kognitiv vazifalar axloqiy va irodaviy fazilatlarni shakllantirish bilan birlashtirilib, ularni yechish bir-biri bilan chambarchas bog‘liq holda amalga oshiriladi. Kognitiv qiziqishning shakllanishi bolaning faolligini uyg‘otishga yordam beradi, qiziqishni rivojlantirishga yordam beradi. O‘z navbatida, qat'iyat va tirishqoqlikni namoyon etish qobiliyati mashg‘ulotlar sifatini yaxshilaydi. Shunday qilib, maktabgacha yoshdagi bolalar ishonchli va samarali ravishda o‘quv materialini o‘zlashtiradilar. Bolani bolalar bog‘chasida tarbiyalash jarayonida, shuningdek, bolaning bilish faoliyatiga bo‘lgan ehtiyojini, qiziquvchanligini, mustaqil ravishda yechim izlash va paydo bo‘lgan savollarga javoblarni rivojlantirish kerak. Ushbu ehtiyojni yetarli darajada rivojlantirmagan bola maktabda sinfda passivlikni namoyon qiladi, uni topshiriqlarni bajarishga, mustaqil ravishda bilim olishga va shunga muvofiq ravishda o‘rganishda yuqori natijalarga erishishga majbur qilish qiyin bo‘ladi, shuning uchun shakllanish shartlaridan biri bolalarning ijobiy munosabatlari o‘qituvchi tomonidan bolalarning muloqotga bo‘lgan tabiiy ehtiyojini qo‘llab-quvvatlashdir. Muloqot ixtiyoriy va do‘stona bo‘lishi kerak. Bolalar bilan muloqot maktabga tayyorgarlikning zaruriy elementi bo‘lib, uni amalga oshirish uchun bolalar bog‘chasi eng katta imkoniyatni yaratishi mumkin.