Kurs ishi mundarija

Xrestian cherkovi va uning sotsial roli
Konstantinning quldorlik tuzumini mustahkamlashga qaratilgan reformalaridan biri xristian cherkovining davlat dini deb tanishishi bo`ldi. Bu voqea so`ngi Rim imperiyasi tarixida juda katta ahamiyatga ega bo`ldi, shuningdek, kelgusidagi o`rta asrlar tarixi uchun ham tayyorgarlik daqiqalaridan biri bo`lib juda katta rol o`ynadi.
Dastlabki imperiya sostavida maxsus iyerarxiyaga ("ma`murlar darajasiga") katta yer egaligiga, kishilar qaramligining yangi formalariga-cherkov qullari deb atalgan qullarga - bularning ahvoli kolonlarning ahvolidan o`zga emas edi-molik bo`lgan kuchli yangi bir ijtimoiy tashkilot vujudga keldi.Bu davrda xrestianlik cherkovi tartibi bo`lib, o`zgarib uning tartibiga o`rta sinflar va hatto aristokratiya vakillari ham o`tdilar. Cherkovi endi mavjud quldorlik tuzumiga qarshi chiqmay qo`ydi, balki o`z tashkilotini bu tuzum sharoitlariga moslashtirishga intilib, o`zi katta yer egasiga aylana bordi. Xrestiyanlik davlat diniga aylangandan keyin, haqiqatda mehnatkashlarni eksplutatsiya qilishga fatfo berdi. Shaharlarning episkoplari go`yo himoyachilar (defensorlar) bo`lib, shaharlarning himoyachi homiylari va shaharlar bilan imperator ma`muriyati o`rtasida vositachilik rolini bajarar edi. IV asr va ayniqsa Vasrda qo`shni varvar qabilalarining (ya`ni rimlik bo`lmagan qabilalarning) ko`pi xrestiyanlikni qabul qildi.
Eng muhim shaharlar -Rim, Aleksandriya, Konstantinapol, Antioxiya, Quddus V asrda uzil-kesil potriarxar unvonini oldilar (Rim va Aleksandriya patriarxarlari papa deb ham atalar edi).
Patriarxarlarga metropalitlar va arxiyepiskoplar bo`ysunar edilar, Arxiyepiskoplarga esa cherkovga ayrim okruglarni – yeparxiyalarni boshqaruvchi oddiy episkoplar itoat qilar edi;
Yeparxiyalar o`z navbatida mahaliy jamoa-qavmlardan tashkil topgan edi, ularning teppasida sveshiniklar 9 poplar) -presveterlar turar edi. Butun imperiya territoriyasidagi davlat tashkiloti ustida turgan cherkov, endi o`zini katolik cherkovi yoki butun jahon cherkovi deb hisobladi. Unga itoat qilmagan oqimlar yoki guruhlarni (sektalarni Oyeritik deb, ularning ta`limotini yeris deb e`lon qilinadi. Cherkov IV -V asrdayoq yeritiklarga qarshi kurashib keldi. Xrestian cherkovining rivojlanishi va rasmiylashuvi, unga qarashli yerlarning ko`payib borishi, qullikning cherkovi pomesitellaridagi birmuncha yumshatilganyangi formasi, cherkovning varvarlar olami bilan aloqa qilishi va ularning asta-sekin xrestiyanlashtirilishi bularning hammasi ham o`rta asrlardagi yangi tuzumning ma`lum darajada tayyorlanishi edi.³