Kurs jumisi tema
Xalıq aralıq valyuta -kredit hám finans shólkemleri
Download 0.51 Mb.
|
A.Djarkinbaeva
- Bu sahifa navigatsiya:
- Jańa payda bóliwshi bazarlar
- Valyutalardıń xalıq aralıq ámeliyatda belgileniwi
|
1.2 Xalıq aralıq valyuta -kredit hám finans shólkemleri
Valyutalardıń usı taypasına Irlandiya, Singapur, Gretsiya, Shvetsiya, Daniya, Oman, Kuveyt, Indiya sıyaqlı mámleketler valyutaları kiritiledi. Ekzotik valyutalar boyınsha mudami kotirovkalar ámeldegi, biraq geyde operatsiyalar kólemi, múddetli pitimler bazarı boyınsha (eger ol ulıwma ámeldegi bolsa ) úlken sheklewlerdıń bolıwı múmkinshiligı bar; sonıń menen birge, arnawlı bir mámleketler tárepinen olardıń keń sawdasına qarsı nızamlı sheklewler de ornatıladı. Usı gruppaǵa Indoneziya, Tailand, Gonkong, Malayziya, Vetnam, Fillipinler sıyaqlı mámleketler valyutaların kirgiziw múmkin. Házirgi kúnde Jańa payda bóliwshi bazarlar valyutaları da júzege keldi. Bular Chexiya, Slovakiya, Polsha, Rossiya, Qubla Amerika hám JAR mámleketleri pul birlikleri bolıp tabıladı. Qawıslar ishindegi valyutalardıń belgileniwi SWIFT sisteması paydalanıwshıları tárepinen qabıl etilgen kodirovka boyınsha ámelge asıriladı. Qısqasha aytqanda, bankler tárepinen paydalanılatuǵın usı informaciya sisteması xızmet xabarlarınıń qawipsiz jetkiziliwin támiyinleydi. Jáhán ámeliyatında finanslıq bazarlar iskerliginde standartlastırıw xalıq aralıq shólkemi tárepinen islep shıǵılǵan, latın tilindegi ush háripten ibarat valyutalardıń tómendegi belgileniwleri qabıl etilgen bolıp, olar xalıq aralıq hám jergilikli ámeliyatda keń qollanıladı (ISO 4217 standartı - International Organization for Standartızation): 1-keste Valyutalardıń xalıq aralıq ámeliyatda belgileniwi
Shet el, xalıq valyuta menen deviz túsinigi baylanıslı. Deviz - bul, shet el, xalıq valyutadaǵı hár qanday qural bolıp tabıladı. Qabıl etilgen Xalıq aralıq qaǵıydalarǵa tiykarlanıp hár bir mámlekettiń valyutası 3 hárip penen belgilenedi. Bunda bul háriplerdıń birinshi 2 mámleketti, 3- bolsa valyuta atın belgileydi. Mısalı, US - Qospa Shtatlar, D - dollar yamasa GB - Ullı Britaniya, P - paund. Bul belgileniwler valyutalar kodları dep ataladı. Ayırım mámleketler valyutalarınıń SVIFT kodları bul temanıń qosımshasında keltirilgen. Valyutalar jáhán bazarında ózleriniń mámilede bolıw qásiyetlerine kóre erkin mámilede juretuǵın, mámilesi bolǵan yamasa pútkilley sheklengen, jabıq yamasa ekzotik valyutalarǵa bolınedi. Birpara mámleketlerdıń milliy pul birliklerin usı mámleketlerde valyuta munasábetleri boyınsha ámeldegi hám háreketde bolǵan nızam-qaǵıydalarına tiykarlanıp shet elge shıǵıwı hám de onda mámilede bolıwı shegaralanadı. Jáhán bazarınıń payda bolıwı, xalıq aralıq miynet bólistiriwiniń tereńlesiwi, islep shıǵarıw kúshleriniń ósiwi, jáhán xojalıǵı sistemasınıń qáliplesiwi, xojalıq baylanıslarınıń baynalminallasıwı hám globallasıwı sharayatında xalıq aralıq valyuta munasábetleri rawajlandı. Xalıq aralıq valyuta munasábetleri - bul, valyutanı jáhán xojalıǵında ámel etiwi boyınsha qáliplesetuǵın hám milliy xojalıqlar iskerlik nátiyjeleriniń óz-ara almasıwına xızmet kórsetetuǵın social munasábetler jıyındısı bolıp tabıladı valyuta munasábetleriniń ayırım elementleri Áyyemgi dáwirlerde, áyyemgi Gretsiya hám Rimde veksel hám de aqsha almastırıwshılıq jumısı formalarında payda bolǵan. Bul munasábetler esap-kitaplar ótkerilatuǵın veksellar (tratta) menen ámelge asqan Lion, Antverpen orta ásir " veksel yarmarkaları" hám Batıs Evropanıń basqa sawda oraylarında rawajlandı. Feodalizm hám kapitalıstik islep shıǵarıw usılınıń qáliplesiwi dáwirlerinde bankler arqalı orınlanatuǵın xalıq aralıq esap-kitaplar sisteması qáliplese basladı. Xalıq aralıq valyuta munasábetleri materiallıq islep shıǵarıw procesine, yaǵnıy baslanǵısh islep shıǵarıw munasábetlerine hám de bólistiriw, almasıw hám tutınıw processlerine baylanıslı bolǵan xalıq aralıq ekonomikalıq munasábetlardı óz ishine aladı. valyuta munasábetleri hám tákirar islep shıǵarıw ortasında tikkeley (tuwrıdan-tuwrı ) hám de aqıbet xarakterindegi (qaytma) baylanıslar bar. Olardıń obiektiv hasası bolıp tovarlar, kapitallar, xızmetler menen xalıq aralıq almasıwdı payda etetuǵın social islep shıǵarıw procesi esaplanadı. Download 0.51 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|