Ilmiy-materialistik nazariy - Ilmiy-materialistik nazariyaga asosan tibbiyot insoniyat jamiyati rivojlanashining dastlabki bosqichida zarurat tufayli, yashash uchun kurash jarayonida kelib chiqqan. Mazkur nazariya qoʼl bilan ushlab, ko'z bilan qoʼrib ilmiy asoslangan nazariya hisoblanadi. Masalan, difteriya kasalligining qoʼzgʼatuvchisi difteriya tayoqchalari, dizenteriya qoʼzgʼatuvchilari shigella yoki fleksnerlardir.
”Oltin davr” - Insoniyat jamiyatida tibbiyotning kelib chikishi haqida yuqoridagi 2 nazariyadan tashqarin, yana uchinchi tushuncha ham mavjud. Masalan, baʼzi mualliflarning fikricha, ibtidoiy odamlar juda ham sogʼlom va baquvvat boʼlganlar, ular hech narsaga muhtojlik sezmaganlar. Chunki atrof tabiatida insonning yashashi uchun hamma narsa boʼlgan. Shuning uchun hech qanday kasallik bilan kasallanmaganlar va davolanishga zarurat sezmaganlar. Bu davr qandaydir ”oltin davr” boʼlgan, tibbiyot esa ancha keyin insoniyatning madaniy rivojlanish mahsuli sifatida paydo boʼlgan. Bu fikrni mashhur frantsuz faylasufi Jan Jak Russo ilgari soʼrgan edi.
Dastlabki tibbiy muolajalarning kelib chiqishi ularning rivojlanashida inson organizmini tuzilishi va uning biologik xususiyatlari muhim rol uynagan. Buni quyidagi misolda ko'rish mumkin. Bizga maʼlumki, har bir tirik mavjudotning organizmi kasalliklarga qarshilik ko'rsatuvchi biologik xususiyatga ega. Buni mashxur xakim Gippokrat ham yozgan edi. U: ”Tabiat davolaydi - tabib esa yordam beradi” -, degan edi. Bu yerda Gippokrat «tabiat» deganda organizmning tibbiy (biologik) xususiyatini ko'zda tutgan. - Dastlabki tibbiy muolajalarning kelib chiqishi ularning rivojlanashida inson organizmini tuzilishi va uning biologik xususiyatlari muhim rol uynagan. Buni quyidagi misolda ko'rish mumkin. Bizga maʼlumki, har bir tirik mavjudotning organizmi kasalliklarga qarshilik ko'rsatuvchi biologik xususiyatga ega. Buni mashxur xakim Gippokrat ham yozgan edi. U: ”Tabiat davolaydi - tabib esa yordam beradi” -, degan edi. Bu yerda Gippokrat «tabiat» deganda organizmning tibbiy (biologik) xususiyatini ko'zda tutgan.
Do'stlaringiz bilan baham: |
