L. B. Okun Elementar bóleksheler
Zaryadlıq juplıq (C-juplıq)
Download 2.39 Mb. Pdf ko'rish
|
okunlat
- Bu sahifa navigatsiya:
- Zaryadlıq túyinleslik
|
Zaryadlıq juplıq (C-juplıq) — haqıyqıy neytral bólekshelerdi yamasa bóleksheler sistemasın
táriyipleytuǵın kvant sanı. Eger zaryadlıq túyinleslikte bólekshelerdiń tolqın funkciyası belgisin ózgertpese, onda sol tolqın funkciyasınıń zaryadlıq juplıǵı oń (𝐶 = +1), al, eger ózgertetuǵın bolsa, onda teris (𝐶 = −1). Pozitroniydiń (𝑒 + 𝑒 − ) qáddileriniń zaryadlıq juplıǵı L orbitallıq momentten hám elektron menen pozitronnıń qosındı spini S ten ǵárezli: 𝐶 = (−1) 𝐿+𝑆 . Tap usınday jaǵday kvarkoniydiń (kvark + antikvark sistemaları) qáddileri ushın da durıs. Fotonnıń, ρ 0 - , ω-, 𝜙-, J/ψ-, ϒ-mezonlardıń zaryadlıq juplıǵı teris. π 0 -, η-, η'-mezonlardıń zaryadlıq juplıǵı oń. Kúshli hám elektromagnit tásirlesiwlerde zaryadlıq juplıq saqlanadı. Ázzi tásirlesiwler zaryadlıq juplıqtıń saqlanıwın buzadı. Zaryadlıq túyinleslik — bólekshelerdi antibóleksheleri menen almastırıw operaciyası. Zaryadlıq túyinleslikte haqıyqıy neytral bóleksheler ózine ótedi. Zaryadlanǵan toqlar — leptonlar menen kvarklardıń aralıqlıq zaryadlanǵan W ± - bozonlar menen tásir etisiwin anıqlaytuǵın ázzi toqlar. W ± - bozonlar tárepinen júzege keltiriletuǵın zaryadlanǵan toqlardıń arasındaǵı tásirlesiwler belgili bolǵan barlıq ázzi ıdırawlardıń hám neytrinonıń tásirinde júretuǵın tolıq bir qatar reakciyalardıń sebebi bolıp tabıladı. Belgili bolǵan barlıq leptonlıq hám kvarklıq zaryadlanǵan toqlar 𝑎̅𝑂 𝛼 𝑏 túrine iye boladı. Bul jerde 𝑎̅ arqalı 𝑎 bólekshesiniń tuwılıw operatorı (hám 𝑎̃ bólekshesin joq etiw operatorı), al 𝑏 arqalı 𝑏 bólekshesin joq etiw operatorı (𝑏̃-bólekshesiniń tuwılıwı) belgilengen; 𝑂 𝛼 = 𝛾 𝛼 (1 + 𝛾 5 ). Bul ańlatpada 𝛾 𝛼 - Diraktıń tórt matricası (𝛼 = 0, 1, 2, 3), 𝛾 5 = 𝑖𝛾 0 𝛾 1 𝛾 2 𝛾 3 . 𝑎̅𝛾 𝛼 𝑏 shaması Lorenclik vektorday, al 𝑎̅𝛾 𝛼 𝛾 5 𝑏 shaması bolsa Lorenclik aksiallıq vektorday bolıp túrlenedi. Tolıq zaryadlanǵan toq leptonlıq hám kvarklıq toqlardıń qosındısınan turadı. Leptonlıq zaryadlanǵan toq úsh aǵzadan turatuǵın qosındı bolıp tabıladı: 𝜈̃ 𝑒 𝑂 𝛼 𝑒 + 𝜈̃ 𝜇 𝑂 𝛼 𝜇 + 𝜈̃ 𝜏 𝑂 𝛼 𝜏. Kvarklıq zaryadlanǵan toq házirshe belgili emes. Altı kvark bar dep boljap, kvarklıq toqtı úsh qosılıwshınıń qosındısı túrinde jazadı: 𝑢̅𝑂 𝛼 𝑑 ′ + 𝑐̅𝑂 𝛼 𝑠 ′ + 𝑡̅𝑂 𝛼 𝑏 ′ . Bul ańlatpada hár bir qosılıwshıda reń boyınsha summalaw túsiniledi. Mısalı: 𝑢̅𝑂 𝛼 𝑑 ′ = 𝑢̅ 1 𝑂 𝛼 𝑑 1 ′ + 𝑢̅ 2 𝑂 𝛼 𝑑 2 ′ + 𝑢̅ 3 𝑂 𝛼 𝑑 3 ′ . Bul jaǵdayda 1, 2, 3 - úsh reńli indeks. "Tóńkerilgen" 𝑑 ′ −, 𝑠 ′ −, 𝑏 ′ −kvarklar Kobayashi- Maskava matricası dep atalatuǵın ( 𝑑′ 𝑠′ 𝑏′ ) = ( 𝑐 1 𝑠 1 𝑐 3 𝑠 1 𝑠 3 −𝑠 1 𝑐 2 𝑐 1 𝑐 2 𝑐 3 − 𝑒 𝑖𝛿 𝑠 2 𝑠 3 𝑐 1 𝑐 2 𝑠 3 + 𝑒 𝑖𝛿 𝑠 2 𝑐 3 𝑠 1 𝑠 2 𝑐 1 𝑠 2 𝑐 3 − 𝑒 𝑖𝛿 𝑐 2 𝑠 3 −𝑐 1 𝑠 2 𝑠 3 + 𝑒 𝑖𝛿 𝑐 2 𝑐 3 ) ( 𝑑 𝑠 𝑏 ) 𝑑−, 𝑠−, 𝑏 −kvarklarınıń sızıqlı kombinaciyaları bolıp tabıladı. Bul jerde 𝑠 1 = sin 𝜃 1 , 𝑐 1 = cos 𝜃 1 , 𝑠 2 = sin 𝜃 2 , 𝑐 2 = cos 𝜃 2 , 𝑠 3 = sin 𝜃 3 , 𝑐 3 = cos 𝜃 3 belgilewleri paydalanılǵan. 𝜃 1 , 𝜃 2 , 𝜃 3 |
