Laboratoriya ish№ Mavzu: 4 razryadli ketma-ket va parallel registrlarni tadqiq etish Ishning maqsadi

;
x
x
x
x
y
1
0
1
0
0
+
=

=
1
0
1
0
1
x
x
x
x
y
+
=

=
; 
1
0
1
0
2
x
x
x
x
y
+
=

=
; 
1
0
1
0
3
x
x
x
x
y
+
=

=
. 
Olingan ifodalarni «VA-EMAS» VAda «YOKI-EMAS» elementlar bazisida qurish 
mumkin. 
13.1-rasm.«VA-EMAS» VAda «YOKI- EMAS » elementlar bazisida qurilgan 
deshifrator 
&
Y14
&
Y15
&
Y13
&
Y16
&
Y10
&
Y11
&
Y9
&
Y12
&
Y6
&
Y7
&
Y5
&
Y8
&
Y2
&
Y3
&
Y1
&
Y4
&
&
&
&
&
&
&
&
X
2
X
1
X
1
X
2
X
4
X
4
X
3
X
3
 
13.2-rasm.Ko`p pog`onali deshifrator 

---

13.3-rasm.Deshifratorning shartli belgilanishi. 
Nazorat savollari: 
1. Deshifratorlarning ishlash prinsiplarini aytib bering? 
2. Deshifratorlarning chinlik jadvalini tushuntirib bering? 
3. To’g’ri burchakli deshifrator sxemasi chizib bering? 
4. Raqamli indikatorni boshqaruvchi deshifrator sxemasini chizib bering? 
Hisobot mazmuni 
Talabalar yuqorida keltirilgan nazariy ma’lumotlarni o’qib o’rganib qisqacha 
xullosa va nazorat savollariga yozma ravishda javoblar yozib hisobot 
tayorlaydilar. 
Laboratoriyaishi № 14.
 
Mavzu: Mantiqiy signal indikatorlarini tadqiq etish. 
 
Ishdan maqsad: Mantiqiy signal indikatorlarini tadqiq etish. 
 
Nazariy qism:
 
Mantiqiy signal indikatori - signallarni vizual ravishda ko’rsatish uchun 
mo’ljallangan qurilma. Xato ko'rsatmasdan kirish signalining mavjudligini va/yoki 
uning qiymatini ko'rsatishi mumkin. Axborotni indikator bilan ko'paytirish uning 
uzoq muddatli fiksatsiyasiz amalga oshiriladi. Indikator signali jarayonni, ob'ektning 
holatini aks ettiradi. Indikatorlarning vizual va akustik turlari mavjud. 
Mantiqiy signal indikatorlar turli xil maishiy va sanoat uskunalarida odamga 
turli xil parametrlarning darajasi yoki qiymati to'g'risida ma'lumot berish uchun 
o'rnatiladi, masalan, 
kuchlanish
, oqim, harorat, batareyaning zaryadlanishi va 
boshqalar. 

---

 
Svetodiod indikatori 
Mantiqiy signal indikatori odamga kerakli parametrlarni tez va vizual 
ravishda baholashga yordam beradi, ayniqsa, odam o'z sezgi yordamida aniqlay 
olmaydigan parametrlarni. Agar bunday baholashning yuqori aniqligi zarur bo'lsa, 
ko'p xonali raqamli indikatorlar o'rnatiladi; aniqlik talab qilinmaydigan va faqat 
signal mavjudligini yoki yo'qligini ko'rish zarur bo'lgan holatlarda bitta 
indikatorlardan foydalaniladi. 
Indikatorlarga ma'lum qurilmalarni tayinlash ularni qo'llash bilan belgilanadi. 
Masalan, yoritish uchun mo'ljallangan odatdagi akkor lampochka, jamoat manzillari 
tizimlarida yoki boshqaruv va nazorat konsollarida ishlatilganda, indikator sifatida 
qaralishi mumkin. Shu bilan birga, matritsali LED indikatorlaridan yasalgan va 
reklama uchun ishlatiladigan elektron tablo endi indikator hisoblanmaydi. Shunday 
qilib, "mantiqiy signal indikatori" nomi ko'pincha mahsulotning dizayni yoki 
jismoniy xususiyatlari bilan emas, balki ma'lum bir qurilmada yoki tizimda 
ishlatilishi bilan belgilanadi. 
Sanoat turli xil indikatorlarni ishlab chiqaradi - universal, shuningdek, ma'lum 
bir mahsulotga o'rnatilishi uchun mo'ljallangan. Ko'p sonli indikator turlari orasida 
eng ko'p ishlatiladigan turlari mavjud: 
Birlik indikatorlar juda keng tarqalgan. LED indikatorlari yoki neon lampalar 
yorug'lik kalitlari, maishiy texnika va turli xil jihozlarga o'rnatiladi. Bunday 
qurilmalarning asosiy maqsadi holatni ko'rsatish yoki e'tiborni jalb qilishdir. Bitta 
indikator elementlarning eng kam miqdori va boshqaruv sxemasining soddaligi 
tufayli barcha turdagi indikatorlar ichida eng ishonchli deb hisoblanishi mumkin. 
Svetodiodli birlik indikator 
Matritsa indikatori - bu ekranlash elementlari qatorlar va ustunlar bo'yicha 
guruhlangan sintezlovchi indikatorning bir turi. Matritsa indikator turli xil 

---

qurilmalarda belgilar, maxsus belgilar va grafikalarni namoyish qilish uchun 
mo'ljallangan. Ekran yoki displeydan farqli o'laroq, indikator elementlarining 
cheklangan soniga ega yoki bir yoki kam sonli belgilarni namoyish qilish uchun 
mo'ljallangan. Matritsa indikatorining eng kichik rasm elementi piksel deb ataladi. 
Har bir piksel bir vaqtning o'zida ishlaydigan bir yoki bir nechta individual displey 
elementlaridan iborat bo'lishi mumkin. 
Matritsa indikatorlari har xil turlarda mavjud: 
1. 
Yarimo'tkazgich (svetodiodli)
2. Suyuq 
kristal
 
3. Luminestsent 
Segment indikator - displey elementlari bir yoki bir nechta tanishlarga 
guruhlangan segmentlar. Segment - bu kontur to'g'ri va (yoki) egri chiziqlar bo'lgan 
belgini sintez qiluvchi indikator ma'lumotlarini namoyish etish elementidir. Barcha 
rasm elementlari shakli bir xil bo'lgan matritsali displeydan farqli o'laroq, segment 
displeyida har bir segment o'ziga xosdir. Indikator bo'yicha segmentlarning shakli 
va holati ma'lum bir belgi yoki belgilar to'plamini etkazish uchun maxsus ishlab 
chiqilgan. Bunday indikatorlar bo'yicha belgilar bir nechta segmentlarning 
kombinatsiyasi bilan shakllanadi. Segment displeyi va matritsali displey o'rtasidagi 
asosiy farq displey elementlarining nisbatan kam sonli qismi va shunga mos ravishda 
soddalashtirilgan boshqaruv sxemasidir. 
Segmentli svetodiod indikatori 
Shkalali indikator - bu indikatorlar elementlari soni yoki pozitsiyasi shaklida diskret 
miqyosdagi darajalar yoki qiymatlarni vizual ravishda namoyish qilish uchun 
mo'ljallangan, sintez qiluvchi indikator. Shkala indikatorlari maishiy texnika va 
elektronikada batareyaning darajasi, 
isitish elementi harorati
, uyali signal kuchi va 
yuqori aniqlik talab qilinmaydigan joyda ko'rsatilishi uchun keng qo'llaniladi. 
O'lchov indikatori keng tarqaldi, chunki u kerakli parametr qiymatini baholashga 
imkon beradi. Qo'shimcha axborot mazmuni uchun shtrixli grafikaning turli 
bo'limlari 
turli 
xil 
ranglarda 
bajarilishi 
mumkin. 
 
Hisobot mazmuni 

---

Talabalar yuqorida keltirilgan nazariy ma’lumotlarni o’qib o’rganib qisqacha 
xullosa va nazorat savollariga yozma ravishda javoblar yozib hisobot 
tayorlaydilar.