Obligation of the auditor
|
Аудиторнинг мажбурияти
|
|
4. The requirements in this ISA are intended to assist the auditor in identifying material misstatements of financial statements resulting from noncompliance with laws and regulations. However, the auditor is not responsible for preventing non-compliance and is not expected to find non-compliance with all laws and regulations.
|
4. Мазкур АХС даги талаблар аудиторга қонунлар ва меъёрий ҳужжатларга риоя қилмаслик оқибатидаги молиявий ҳисоботларнинг муҳим бузиб кўрсатишини аниқлашда кўмак беришга мўлжалланган. Бироқ, аудитор риоя қилмасликни олдини олишга жавобгар эмас ҳамда унинг барча қонунлар ва меъёрий ҳужжатларга риоя қилмасликни топиши кутилмайди.
|
|
5. The auditor is responsible for obtaining reasonable assurance about whether the financial statements, taken as a whole, are free from material misstatement, whether due to fraud or error. 1 When performing an audit of financial statements, the auditor considers the applicable legal and regulatory framework. Because of the inherent limitations of an audit, there is an unavoidable risk that, even if the audit is properly planned and performed in accordance with ISAs, some material misstatements in the financial statements may not be detected.2 In the case of laws and regulations, the potential impact of inherent limitations on the auditor's ability to detect material misstatements is larger due to:
|
5. Аудитор молиявий ҳисоботлар умумий олинганда, фирибгарлик ёки хато сабаб бўладиган, муҳим бузиб кўрсатишдан ҳоли эканлиги тўғрисида оқилона ишонч билдиришга эришишга жавобгардир.1 Молиявий ҳисоботлар аудитини амалга оширишда, аудитор қўлланиладиган юридик ва меъёрий концептуал асосни эътиборга олади. Аудитнинг ўзига хос чекловлари туфайли, шундай муқаррар риск мавжудки, ҳаттоки аудит АХСларга мувофиқ тегишли тартибда режалаштирилган ва амалга оширилган бўлса ҳам, молиявий ҳисоботлардаги баъзи муҳим бузиб кўрсатишлар топилмаслиги мумкин.2 Қонунлар ва меъёрий ҳужжатлар ҳолатида, ўзига хос чекловларнинг аудиторнинг муҳимбузиб кўрсатишларни топиш қобилиятига потенциал таъсириқуйидаги сабаблар туфайли йирикроқдир:
|
|
There are many laws and regulations that are relevant to the main aspects of the business entity's operations, which usually do not affect the financial statements and are not taken into account in the information systems related to the financial reporting (summary) of the business entity.
|
Тадбиркорлик субъектининг асосан фаолият юритиш
жиҳатларига тегишли бўлган кўпгина қонунлар ва меъёрий
ҳужжатлар мавжуд бўлиб, улар одатда молиявий
ҳисоботларга таъсир этмайди ҳамда тадбиркорлик
субъектининг молиявий ҳисобот (хулоса) беришга тегишли
ахборотлар тизимларида инобатга олинмаган бўлади.
|
|
Non-compliance may include conduct designed to conceal it, such as collusion, forgery, willful failure to record transactions, management circumvention of controls, or willful misrepresentations to the auditor.
|
Риоя қилмаслик уни яширишга мўлжалланган амални ўз
ичига олиши мумкин, масалан, тил бириктириш,
қалбакилаштириш, операцияларни қасддан қайд
қилмаслик, назоратларни раҳбарият четлаб ўтиши ёки
аудиторга тақдим этиладиган қасддан нотўғри
тақдимотлар.
|
|
Whether an act constitutes non-compliance is ultimately a matter to be determined as a matter of law by the court.
|
Ҳаракат риоя қилмасликни ташкил этиши пировардида суд
томонидан юридик жиҳатдан аниқланадиган масаладир.
|
|
Generally, the more distant the non-compliance is from the events and transactions reflected in the financial statements, the less likely the auditor will discover or recognize the non-compliance.
|
Одатда, риоя қилмаслик молиявий ҳисоботларда акс эттирилганҳодисалар ва операциялардан қанчалик йироқ бўлса, аудитор риоя қилмасликдан хабар топишининг ёки уни тан олишининг эҳтимоли шунчалик кам бўлади.
|
|
6. This ISA distinguishes between the auditor's responsibilities for compliance with two different categories of laws and regulations:
|
6. Мазкур АХС қонунлар ва меъёрий ҳужжатларнинг иккита турли тоифаларига риоя қилишга нисбатан аудиторнинг
мажбуриятларини фарқлайди:
|
|
(a) Terms of laws and regulations that are recognized as having a direct effect on the determination of significant amounts and disclosures in the financial statements, such as tax and benefit laws and regulations (see paragraph 13); and
|
(а) Солиқ ва нафақа қонунчиликлари ва меъёрий ҳужжатлари каби молиявий ҳисоботлардаги муҳим қийматларни ва очиб бериладиган маълумотларни аниқлашда бевосита таъсирга эга деб тан олинадиган қонунлар ва меъёрий ҳужжатлар шартлари (13-бандга қаранг); ва
|
|
(b) other laws and regulations that do not have a direct impact on determining the values and disclosures in the financial statements, but compliance with which may be important to the operational aspects of the business, to the entity's ability to continue as a going concern, or to the avoidance of significant penalties (eg operational complying with the terms of the lease, complying with regulatory requirements of solvency, or complying with environmental standards); therefore, failure to comply with such laws and regulations could have a material effect on the financial statements. (See paragraph 14).
|
(б) молиявий ҳисоботлардаги қийматларни ва очиб
бериладиган маълумотларни аниқлашда бевосита таъсирга
эга бўлмаган бошқа қонунлар ва меъёрий ҳужжатлар, бироқ
уларга риоя қилиш бизнеснинг операцион жиҳатидан,
тадбиркорлик субъектининг ўз фаолиятини давом эттириш
қобилияти учун, ёки муҳим жарималардан қочиш учун
муҳим бўлиши мумкин (масалан, операцион лизингнинг
шартларига риоя қилиш, тўловга лаёқатлиликнинг меъёрий талабларига риоя қилиш, ёки атроф муҳит меъёрларига
риоя қилиш); шу туфайли бундай қонунлар ва меъёрий
ҳужжатларга риоя этмаслиги молиявий ҳисоботларга
нисбатан муҳим таъсирга эга бўлиши мумкин. (14-бандга
қаранг).
|
|
7. In this IAS, different requirements are defined for each of the above categories of laws and regulations. For the category mentioned in paragraph 6(a), the auditor's responsibility is to obtain sufficient appropriate audit evidence about compliance with the requirements of these laws and regulations. For a category described in paragraph 6(b), the auditor's responsibility is limited to performing audit procedures prescribed to detect non-compliance with laws and regulations that may have a material effect on the financial statements.
|
7. Мазкур АХС да, қонунлар ва меъёрий ҳужжатларнинг юқоридакелтирилган тоифаларининг ҳар бири учун фарқланадиган талаблар белгиланган. 6(а)-бандда қайд қилинган тоифа учун, аудиторнинг мажбурияти ушбу қонунлар ва меъёрий ҳужжатларнинг шартларига риоя қилишга нисбатан етарлича тегишли аудиторлик далилига эга бўлишдир. 6(б)-бандда қайд қилинган тоифа учун, аудиторнинг мажбурияти молиявий ҳисоботларга нисбатан муҳим таъсирга эга бўлиши мумкин бўлган қонунлар ва меъёрий ҳужжатларга риоя қилмасликни аниқлаш учун белгиланган аудиторлик тартиб-таомилларини амалга ошириш билан чекланади.
|
|
8. The auditor is required to be attentive through this AXS to the possibility that other audit procedures used for the purpose of forming a conclusion on financial statements may draw the auditor's attention to cases of non-compliance that have been identified or suspected. Maintaining professional skepticism during the audit, as required by ISA 200,3 is important in this case, given the scope of laws and regulations affecting the business entity.
|
8. Аудитор мазкур АХС орқали шундай эҳтимолга нисбатан
эътиборли бўлиши талаб этадики, бунда молиявий ҳисоботлар бўйича хулосани шакллантириш мақсадида қўлланилган бошқа аудиторлик тартиб-таомиллари аниқланган ёки гумон қилинган риоя қилмаслик ҳолатларига нисбатан аудитор эътиборини жалб этиши мумкин. АХС 200 да талаб этилганидек аудит мобайнида профессионал шубҳаликни сақлаш,3 тадбиркорлик субъектига таъсир этадиган қонунлар ва меъёрий ҳужжатларнинг кўламини инобатга олган ҳолда, ушбу ҳолатда муҳимдир.
|
|
Effective date
|
|
