Qisqa xulosalar
Monopol hokimiyatga ega bo`lgan firmalarning narxni belgilash strategiyasining asosini iste′molchi ortiqchaligini egallash orqali qo`shimcha foyda olish usullari tashkil qiladi. Monopolistlarning jamiyatga ta`sir qiluvchi salbiy tomonlari borligini ham esdan chiqarmaslik lozim. Yiriklashgan firmalar o`z mahsuloti sifatini oshirishga va uni tez-tez yangilashga alohida e`tibor beradi, deb bo`lmaydi. Ushbu firmalarda yaratilgan yangiliklarni ishlab chiqarishga joriy qilishni ko`p hollarda to`xtab qolishini ham ko`rish mumkin.
Narxlar diversifikatsiyasi (narxlarni iste′molchilarning imkoniyatlariga qarab har xil darajalarda belgilash) uch xil bo`lishi mumkin: iste′molchi daromadiga ko`ra, iste`mol hajmiga va tovarlar turiga ko`ra.
Iste′molchilar daromadiga ko`ra narxlarni belgilashning ideal varianti har bir xaridorning imkoniyatidan kelib chiqib, u sotib oladigan har bir tovarga maksimal narx belgilashdir. Ushbu maksimal narxni xaridorning rezerv narxi deb qaraladi. Har bir xaridor uchun rezerv narx belgilashga iste′molchilarning daromadiga ko`ra narxlarni ideal diversifikatsiyalash deyiladi.
Iste`mol hajmiga ko`ra narxlar diversifikatsiyasi. Ba′zi bir tovarlarga bo`lgan talab u tovarni ishlab chiqarish va sotish oshgan sari kamayib boradi. Bunday tovarga elektr energiyasi misol bo`la oladi. Har bir iste′molchi bir oyda ma`lum miqdordagi (kilovatt/soat)
270
elektroenergiyaga pul to`lab, undan ortiqchasiga to`lash qobiliyati pasayib boradi.
Tovarlar kategoriyasiga ko`ra narx differentsiasiyasi. Ushbu turdagi narx differentsiatsiyasi xaridorlarni ularning talab chizig`iga ko`ra ikki yoki undan ortiq guruhlarga bo`ladi, demak, har bir guruhning o`z talab chizig`i bo`lib, bu talab chizig`i boshqa guruhlarnikiga qaraganda yotiqligi bilan farq qiladi.
Nazorat va muhokama uchun savollar
Monopoliyaga qarshi qonunlarning maqsadi va ahamiyati nimadan
iborat?
Jahonda ilk bor monopoliyaga qarshi qabul qilingan qonun va uning ahamiyati.
Monopol hokimiyatga ega bo`lgan firmalarning narxni belgilash strategiyasining asosini nima tashkil etadi?
―Adolatli foyda olishni na`minlaydigan narx‖ aniqlanadi?
Narx belgilashda iste′molchi ortiqchaligini egallash.
Narxlar diversifikatsiyasi turlari va ularga xarakteristika bering.
Iste′molchi daromadiga ko`ra narx qanday belgilanadi?
Tovarlar kategoriyasiga qarab, ularga narx belgilashning shartlari nimalardan iborat?
Iste`mol xajmiga ko`ra narxlar diversifikatsiyasi deganda nima tushuniladi?
Haridorning rezerv narxi qanday o`lchanadi?
Do'stlaringiz bilan baham: | 
