Linguopragmatic aspects of fictional texts in English and Karakalpak languages

(24)“Adieu! Adieu! my native shore 
Fades o'er the waters blue; 
The night-winds sigh, the breakers roar, 
And shrieks the wild sea-mew. 
Yon sun that sets upon the sea We follow in his flight; 
Farewell awhile to him and thee, 
My native Land - Good Night! 
"A few short hours, and he will rise To give the morrow birth; 
And I shall hail the main and skies, 
But not my mother earth. 
Deserted is my own good hall, 
Its hearth is desolate; 
Wild weeds are gathering on the wall; 
My dog howls at the gate. 
"With thee, my bark, I'll swiftly go Athwart the foaming brine; 
Nor care what land thou bear'st me to, 
So not again to mine.Welcome, welcome, ye dark blue waves! 
And when you fail my sight, 
Welcome, ye deserts, and ye caves! 
My native Land - good Night!" (Byron "Childe Harold's Pilgrimages") 
Taking into consideration all the above-said, the poetic words can serve the 
function of emotional influence on the reader while reproducing the feelings of a 
hero or a writer himself. In the above-given extract the character is overfilled with 

---

the feeling of sorrow: he leaves his native land for good and he may never come 
back. That is why he says good-buy to his' native shore, sea and its blue waters. He 
sails to meet the main and skies of strange countries. Although they are the same 
all over the world but the sky and seas of your motherland are always the most 
beloved ones. These sorrowful feelings are transferred to the reader by means of 
poetic and highly literary words. 
In Karakalpak language as in English pragmatic intention “to exert an emotional 
impact on the reader” is realized by the usage of expressive means and stylistic 
devices. 
(25) "Қара ешкиге жан қайғы, қассапшыға мал қайғы", - деди Улпери енди 
гәпиниң тикенин шошайта бермей жатқарыңқырап. – Усыннан бала, тири 
адамды өлдиге шығарып, намысыма тийди деп тийисли жерине хабар етсем, 
неше пуллық киси боласаң? 
- Яқшы-аў, жеңге! – деп Шернияз еркелеңкиреген түр билдирди. – Сени ойын 
көтеретуғын болған соң өлди дедиктә. Басқа адам емессең ғой.
- Ҳее, өлсе өзимиздиң адам өлсин деген екенсең дә? 
- Ҳәй, не қылған өзимиздиң адам?! – деп атлығатуғын арысландай гүрк ете 
қалды Тасполат. – Мениң жоғымда нәпбәле, сизлердиң шақаларыңыз 
айқасып кеткен жоқпа? 
- Гүман ийманнан айырады, - деп тораңғылдың шоғындай шырт етти Улпери. 
– Аўзыңа қарап сөйле! Сен не деп ғаңқылдап отырсаң? [K.Raxmanov,Aqıbet] 
In this dialogue the author uses first of all Karakalpak proverb "Қара ешкиге 
жан қайғы, қассапшыға мал қайғы" and saying “Gúman iymannan ayıradi” in 
order to show emotional state of characters. Secondly convergence of stylistic
devices realizes the pragmatic intention to exert emotional state. So, metaphor 
“гәпиниң тикенин шошайта бермей жатқарыңқырап”, “ойын көтеретуғын 
болған соң”,“сизлердиң шақаларыңыз айқасып кеткен жоқпа”, simile 
“атлығатуғын 
арысландай’, 
“тораңғылдың 
шоғындай”, 
interjections

---

“Ҳее,Ҳәй,Яқшы-аў”, periphrasis “Аўзыңа қарап сөйле” colloquialisms нәпбәле, 
неше пуллық киси боласаң?Are used to stress emotional impact on the reader.
We’ll analyze next context from the novel
: 
(26)
“
Тасполат ағамның қанаты сом қанатғой, - деп марапатқа қамшы басты 
Шернияз. - Бирқақса, бизге жабысқан бәле-мәтер зымғайып болып кетеди.
- Өзиңе жабысқан бәле-мәтерди бизге деп қопсытыўың не сениң? – деп 
Тасполат тағы тулланып қалды. Шернияз оның минезиниң бирден өзгерип, 
тонын терис кийебергенине онша түсинбеди. Бурынлары Шернияз десе 
қанатлап, аўыр сөзди көптиң көзинше көзабаға айтқаны болмаса, мудамы 
сылап-сыйпап сөйлейтуғын адам, енди болса жыңғылдың қызыл 
шыбығындай бет алдына қарай шертилип тур. Я бул саўданың жолында 
Шерниязды қурбанлыққа шалып, өзим көрмегендей жумған аўзын ашпастан 
қалғысы келеме екен? "Айран ишкен қутылып, шелегин жалаған тутылып" 
турмасын тағы. Пайданың изине жалаңаяқланып түсебергенше, қанаат 
еткенде болатуғын еди, бир пайда - пайда, еки пайда қайда? 
- Ҳаў, аға! –деди Шернияз енди өңменин сәл көтерип. – Қырымға бараман 
деп қырын қарайтуғын әдетти шығардыңызба? Бизлер бир табақтан қасық 
атысқан адамлар емеспе едик?” [Aqıbet .K.Rahmanov]
In the extract convergence of stylistic devices are skillfully applied by the author
for realizing pragmatic intention to exert emotional impact on the reader.
Epithets “som qanat”, “ awır sóz”, metonymies “kóptiń kózinshe”, “phraseological
units “marapatqa qamshı basıw”, “tonın teris kiyiw”, “óńmenin sál kóterip” 
periphrasis “tullanıp qaldı”, “qanatlaw”, “kózabag’a aytıw”, “shertilip turıw”, 
“qurbanlıqqa shalıp”, “jumǵan awzın ashpastan”, “qanaat etkende”, “qırın qaraw” 
“bir tabaqtan qasıq atısqan adamlar” simile “jıńǵıldıń qızıl shıbıǵınday”, 
Karakalpak proverb “Ayran ishken qutılıp, shelegin jalag’an tutılıp”, hyperbole 
“paydanıń izine jalańayaqlanıp túse beriw” undoubtedly exert emotional impact 
on the reader. 

---

 CHAPTER 3. COGNITIVE – STYLISTIC ANALYSIS OF LITERARY