Linuks operatsion tizimi tarixi (muallif: Ilhom Teshaboyev)

Ishlab chiqaruvchilar haqida nima deyish mumkin?

Bizda O’zbekistonda ishlab chiqaruvchilarni tanlash imkoniyati unchalik keng emas, ammo bizda sotiladigan monitorlarning sifatlari ancha yaxshi. Umuman olsak sotuvda uchta ishlab chiqaruvchilarning monitorlari (CPT bo’lsa ham LCD bo’lsa ham) taklif etilgan: LG, Samsung va Fujitsu – Siemens. 17 dyuymli GRT – tekis monitorlarining eng mashxurlari quyidagilar: LG firmasining Flatron seriyali tirkishli maskaligi (F 700 b va F 700 P yangi modellari) va Samsung firmasining Dyna Flat seriyali soyali maskali (Syne Master 753 DFX) modellari. LCD – TFT – monitorlarini ishlab chiqaruvchilar bo’yicha ham xuddi shu ko’rinish. Bozorda asosan ana shu uch kompaniyalavr masulotlari taklif etilgan: LG, Samsung va Fujitsu – Siemens. LCD – TFT – monitorlarining qaysi biri yaxshi, qaysi biri yomonligini bilmayman, chunki ularning sotilishi haqidagi ma`lumotlarga ega emasman va umuman har gal yangi modeldagi monitorlar eikazilib berilmoqda.

Qo’shimcha aksessuarlar va kurilmalar
Yaqin yillarda kompyuter ikki qismdan tashkil topgan edi: sistemali blokdan va monitordan. Bugungi kunda esa har qanday ShK tarkibiga hech bo’lmaganida tovush kolonkalari kiradi. Eng arzon kolonkalar bugungi kunda 6$ turadi, lekin ular sifatsiz tovushli, vaholanki, kompyuter bilan aynan ana shu kolonkalar sotiladi. Menimcha, kompyuter narxiga 10 – 20 dollar qo’shib tovushi yaxshi jaranglaydigan sifatli kolonka sotib olish mumkin, chunki bugungi kunda internetdan MP3 formatidagi juda ko’p musiqani (audiodisklar sotib olishga katta pullar sarflamay turib) yozib olish mumkin, bundan tashkari hozirgi har qanday uyinlar ham juda yaxshi tovushlavr bilan beriladi.
Tovush kolonkalari bugungi kunda odatda ikki turda bo’ladi: stereo (oddiy ikkita stereo kolonka yoki past chastotalarni generatsiyalash uchun «sav bufer» yana ikkita kolonka) va olti kolonkali (5+1) sistema (ba`zida 4+1).
5.1 sistemasi «hajmli» tovushni eshitish imkonini beradi,chunki kolornkalarni old tomoniga ham orqaga ham qo’yib chiqsa bo’ladi. Аmmo bunday kolonkalarni sotib olib sizning tovush platangiz 5.1 sistemasini ta`minlaydigan bo’lsagina foydalana olasiz. Oddiy sistemali platada odatda tovush kartasi kiritilgan bo’ladi va oddiy stereo sistemasiga ega, ancha qimmat platalarda (masalan biz yuqorida ko’rib o’tgan platada) olti kanalli tovush kartasi o’rnatilgan bo’lishi mumkin. Shunday materinskaya platalar borki unga High End klassli lampani kuchaytiruvchi ham o’rnatilgan bo’ladi, ular odatda (“domashniy kinoteatr”) uy kinoteatrlarida ishlatiladi. Birok agarda 5.1 sistemasini ta`minlaydigan tovush kartasi urnatilgan (yoki umuman bo’lmasa) aloxida PCI – kartasini sotib olish mumkin. Ulardan eng mashxuri Greative SB Live 5.1 ovoz kartasi hisoblanadi (uyda foydalanish uchun) va yanada yangirogi - Greative Аudigy 5.1 (u xatto “nisbatan professional” foydalanish uchun ham yaraydi).

Zamonaviy kompyuterlarga qo’shimcha kurilmalardan ko’pi Internet tarmogiga ulanish uchun modemlar hisoblanadi. Toshkent uchun (chunki bizda raqamli АTS lar bor) men Ussrobotics 56K, Zy XEL OMMI 56 K va Acorp m – 56 EM tashqi modellarni qulay, deb hisoblayman. Bu modellarning narxi 55 dollardan 85 dollargacha boradi. Eng professional anologli modeli, debUSR Courier 56 K isoblanadi, ammo uning narxi 200 dollar atrofida, lekin professional foydalanish uchun bu eng yaxshi modem. Ichiga urnatiladigan PCI – modemlar, ayniqsa, 15 – 20 dollarli dasturlilari bizning tarmoqlarimizda juda sekin va noaniq ishlaydi, shuning uchun men ularni harid qilishni maslahat bermayman. Ichiga o’rnatiladigan apparatli PCI – modemlar esa (aniqrogi usha tashqi modemlarning ichiga urnatilish uchsuli) masalan, USR 56 K HARDWARE (CONDOR yoki HAWK) ZyXEL ONNI 56 PCI yoki USR Courier 56 K PCI, tashkilaridan hech ham qolishmay ishlaydi va shu bilan birga 20 – 30% foizga arzon turadi. lekin Toshkentda kam uchraydi.

Men atayin FDD 3.5” diskavod haqida hech narsa aytmadim, chunki bugungi kunda har bir kompyuterga o’rnatiladi. 3,5” dyuymli 1,44 M.bayt sig’imli disketlar eski davrdan beri bor bo’lib kelayotgan bo’lsa ham ulardan har holda foydalaniladi, birinchi navbavtda katta bo’lmagan (asosan matnlar) fayllarini tez yozib olish uchun yoki HDD operatsion sistemasi ishlamay qolgan holda «sistemali» disketdan kiritish uchun har ehtimolga qarshi shu diskavodga ega bo’linadi. Bugungi kunda CD ROM yordamida sistemani kiritish mumkin bo’lsa ham baribir disketini afzal biladilar.

Oxirgi paytlarda 3,5” dyuymli disketlar o’rniga 16 dan 512 M.baytgacha flesh – xotirali mikrosxemali alohida diskavodlar juda qulay bo’lib qoldi. 16 M.baytli kurilmaning narxi 17 – 20 $, 64 M.baytliginiki esa 45 dollargacha buladi. Ular juda tez arzonlashib bormoqda va juda yaxshi tarqatuvchi hisoblanadi, chunki deyarli har qanday kompyuterga FDD diskavodi uzatish tezligidan bir necha bor ortik tezlikda katta hajmdagi ma`lumotlarni aynan USB flach drive diskavodida olib yurish qulay bo’ladi, disketlar esa juda ham ishonchsizdir. Bu maqolaning kattaligi qaramay men zamonaviy kompyuterni tashkil etuvchi kurilmalar va qismlarining ko’rsatkichlarini faqatgina bir oz keltirib o’tganini, albatta, tushunarlidir. Ko’plab kurilmalar, tarmoq kartasi, TV – tyuner yoki tasvirni qabul qilish platasi va boshqarishni biz ko’rib chiqqanimiz yo’q, chunki bu kurilmalar har holda o’z maqsadiga ega va ular aytaylik hamma kompyuterda ham kerak bo’lavermaydi. Ular haqida alohida gapirib o’tish mumkin.

SHahsiy kompyuterni baribir mahoratli mutaxassis yig’ish kerak deb hisoblagan holda shunga qaramay bu maqola o’z shahsiy kompyuteringizni o’zingiz tushunib tanlab olishingizga yordam beradi deb ishonaman.