Linuks operatsion tizimi tarixi (muallif: Ilhom Teshaboyev)

Thunderbind – «Tanderberd» protsessorlari (momaqaldiroq qush). CPU s ikkinchi darajali (L 2) interallashtirilgan KESh li (Cache), misli metallizatsiyali. 0,18 mikronli texnologiya bo’yicha ishlab chiqariladi. Athlon protsessorlarining keyingi avlodi hisoblanadi. AMD firmasi tomonidan yaratilgan.
L 1 (Level 1) – birinchi bosqich, bosqis 1. Turli CPU larda foydalaniladigan birinchi darajali Cache – xotirasining belgilanishi. Odatda 32 kb (16 kb yo’riqnomalar uchun + 16 kb ma`lumotlar uchun) va 64 kb dan (32 kb instruktsiyalar uchun + 32 kb ma`lumotlar uchun) iborat buladi va protsessor bilan bitta kristalda joylashtiriladi.
L 2 (Level 2) ikkinchi bosqich, bosqich 2. Turli CPU larda foydalaniladigan ikkinchi darajali Cache – xotirasining belgilanishi. Odatda 128 – 512 va undan ortiq k.baytdan iborat bo’ladi (masalan Pentium Xeon modellarida 2 M baytgacha). Ba`zan protsessor bilan bir platada joylashtiriladi, zamonaviy protsessorlarda protsessor kristaliga o’rnatiladi.
MMX (Multimedia Extensions) – em – em – iks kengaytirishlar («multimediyali kengaytirishlar»).
Multimediyali kengaytirish va texnologiyasi Intel firmasi tomonidan ishlab chiqilgan bo’lib multimediyali va kommunikatsion programmali qo’llanmalarni ishlashini tezlatish maqsadida Pentium PP klasslarida foydalaniladi. Ko’pchilik multimediyali va kommunikatsion algoritmlari uchun xos parallelizm xususiyatidan foydalanib dasturlarning mahsuldorlik yuqori darajasiga erishishga imkon beruvchi va bir vaqt o’zida mavjud OS va dasturli qo’llanmalar bilan mos kelishini tula ta`minlovchi protsessorlarni yangi boshkaruv yo’riqnomalarini va yangi turdagi ko’rsatkichlarga ega.
Intel arxitekturasi boshqaruv yo’riqnomalari keng to’plamiga ega: 57 kodlar qo’shimcha qilingan, yangi tipdagi ko’rsatkichlar paydo bo’ladi: to’rtkarralik 64 – bitli so’zlar, konveer ketma – ketligi ikkita qo’shimcha fazalar qo’shildi. Butun sonli konveer bilan MMX – konveerning birlashtirilishi butun sonli konveerning matissa konveerini birlashtirish kabi bajariladi.
3 D Now! – «Tri Di - nau» texnologiyasi (Tri De – nau!). АMD firmasining mahsuloti MMX ga uxshash CPU K6-27amalga oshirilgan.
Grafik axborotlarni ishlab chiqishda (MMX dagi kabi) butun sonli hisoblash chiqish kabi o’zgaruvchan vergulli uch o’lchamli (3D) grafika operatsiyalarini bajarishni ham tezlashtirishga imkon beradi. 3D-qo’llanmalarni ishlab chiqish uchun 21 ta yangi yo’riqnomalarga ega. SSE (Streaming SIMD Extensions)-SIMD oqimli kengaytirish Intel Pentium 111 klassli CPU da qo’llaniladi. MMX yo’riqnomalariga qo’shimcha 70 yangi yo’riqnomalarga ega. O’zgaruvchan vergulli mulьtimediya operatsiyalarini ta`minlash uchun qo’llaniladi. SIMD (Single-Instuction, Multiple Data - bir oqimli boshqaruvlar va ko’plab ko’rsatkichli (kompyuter arxitekturasi haqida), kompyuter vektorli arxitekturasi.
SSE2-SIMD oqimli ma`lumotlari uchun boshqaruvni yanada kengaytiradi. Pentium 4 klassli CPU da qo’llaniladi. SSE 2 to’plami 144 instruktsiyalarga ega va butun sonli, o’zgaruvchan vergulli 128-razryadli ma`lumotlar bilan ishlashga imkon beradi.