Linuks operatsion tizimi tarixi (muallif: Ilhom Teshaboyev)

АTА-II AT Attachment – qurilma uskuna. Ey-ti (АT), АTА. Katik diskning sistemasi uziga kiritilgan kontrolyorli kattik diskning (HDD) texnik turi. Standartlar kushimcha (Small Form Factor – «kichik shakllar omili») ishlab chiqqan bir necha АTА versiyalari mavjud. ATAPI; ATA – 2; ATA – 3; ATA – 4 kabilar ham ma`lumdir.
АTА-2 (AT Attachment-2) – Ey – ti – ey – 2. АTА. EID (masalan Wertern Digital usulida) va Fast-ATA (Seagate usulida) nomi bilan ham ataladi, kontrolyori kiritgan qattiq diskning texnik turining bir versiyasi.
АTА-3 (АT Attachment-3) – Ey – ti – ey – 3. АTА Ultra nomi bilan ham ataladi. Kiritilgan kontrollyorli qattiq diskning (HDD) texnik turi versiyasidan biridir.33Mbayt/sek tezlikda ma`lumotlar uzatishga erishishga imkon beradi. (UDMA 66-66 Mbayt/sek, UDMA 100-100 Mbayt/sek, UDMA 133 da esa 133 Mbayt/sek tezlikka erishiladi).
АTА-RI (AT Attachment Rasket Interfase) –АTАPI, uzatish paketli rejim interfeysi IDE nomi bilan ham ma`lum. Kiritilgan kontrollyor bilan qattiq disk (HDD) texnik turi versiyasidan biri.
EIDE (Enhanced IDE)-interfeys EIDE (takomillashtirilgan IDE). IDE interfeysi (Interfase) asosida, uni SCSI yuqori unumdorli interfeysiga yaqinlashtirish maqsadida ishlab chiqilgan, lekin undan farqli ravishda biror - bir qurilmaning ulashga imkoni yo’q, faqatgina turli ma`lumot to’lovchilarni ulash mumkin (HDD,CD-Rom). Kontrollyor 8,4 Gb hajmgacha bo’lgan (IDE faqatgina 528 Mb gacha) 4 ta to’lovchilargacha (ikki kanalli kontrollyorlarning har biriga ikkitadan) ulash imkoniyatiga ega. Ma`lumotlar uzatish tezligi 10-15 Mb/s tashkil etadi (16,6 Mb/s gacha). Bu kontrollyorning takomillashtirilgan turi- Ultra DMA (ba`zi bir ishlab chiqaruvchilar uni Fast АTА –3/4 deb ataydilar).
Western Digital firmasiyaratgan mahsuloti. Fire Wire (ma`nosi “alangali sim”) “Fayer Vayer” standartlar interfeysi. Tashqi qurilmani ulashga mo’ljallangan 1EEE 11394 ketma - ket yuqori unumdorligi shina yuqori tezlikning standarti.
Shaxsiy kompyuterga raqamli videomagnitofon DV axborot sifatili videokameralar, keng formatli video, skannerlar (Scanner), raqamli foto va videokameralar, boshqa kompyuterlar, turli keng polasali datchiklar kabi qurilmalar bilan birgalikda samarali ishlashiga imkon beradi. “Fayer Uayer” shinasi 400 Mbayt/s gacha tezlik bilan ma`lumotlar uzatishdan tashqari, 63 tagacha qurilmani baravariga ulashga imkon beradi, shu bilan birga ularni tizimni qayta yuklamay turib, ulash yoki o’chirish mumkin.