Linuks operatsion tizimi tarixi (muallif: Ilhom Teshaboyev)

Intel firmasi protsessorlari

Bozor doirasida is`temolchilarga Pentium Intel firmasining quyidagi protsessorlari havola etilgan.

• CPU Pentium!!! ( Socket 370 protsessor yadrosi Tualatin), takt chastotasi 1133-1400 MGts, texnologiyasi 0,13 mkm, shina chastotasi 100-133 MGts, KESh L2-512 k.bayt, kengligi MMX, SSE. Bu protsessorlar 0,13 mkm – texnologiya bilan ishlab chiºilgan bo’lsa ham va ikki protsessorli (dual) shaklni ta`minlay ololsa ham eskirib qolgan proessorlar hisoblanadilar yaqin orada ishlab chiqarilishi to’xtatiladi.
• CPU Celeron (Socket 370, protsessor yadrosi Tualatin), takt chastotasi 1200-1300 MGts, texnologiyasi 0,13 mkm, shina chastotasi 100 MGts, KESh L2-250 k.bayt, kengligi MMX, 0SSE. Protsessorlarni ushbu turi qay jihatdandir sun`iy ravishda bir oz qisqartirilgan – (bozorlar bir xil bo’lmasligi uchun) – KESh L2 ga faqatgina 256 k.bayt ishlatilgan (ha, aynan ana shunday 512 k.baytdan 256 k.bayti ishlatilgan), shina chastotasi – faqatgina 100 MGts (133 MGts emas). Bu protsessorlar ham ishlab chiqarilishdan olinadi.
• CPU Pentium 4 (Socket 478, protsessor yadrosi Willamette), takt chastotasi – 1.5-2.0 GGts, shina chastotasi – 400 MGts, KESh L2-256 k.bayt, kengligi MMX, SSE, SSE2. Bu turdlagi protsessorlar yangi ishlash unumdorligi yuqori protsessorlar orasida bizning bozorimizda eng ko’p tarqalgani hisoblanadi. Uning kamchiliklari sifatida eski 0,18 mkm – texnologiyasini KESh L2 ning 256 kengligi - k.bayt va ko’p protsessorlikni ta`minlashi mavjud emasligini ko’rsatish mumkin (ular oddiygina o’chirib qo’yilgan, chunki o’sha Willamette yadrosidagi Xeon MP protsessori bo’lib, lekin serverlar uchun mo’ljallangan, 4-protsessorli konfiguratsiyani ta`minlab turadi). Uning ustunligi deb narxi / mahsuldorligini ko’rsatish mumkin.
• 1,5-1,7 GGts etib ishlanganlari «professional» darajadagi eng ko’p harid qilinadigan protsessorlar hisoblanadi.
• CPU Pentium 4 (Socket 478, protsessor yadrosi Northwood), takt chastotasi – 1.6-3.06 GGts, shina chastotasi – 400 MGts (chastotasi 3.06 GGts bo’lgan protsessorning shina chastotasi –533 MGts), KESh L2-512 k.bayt, kengligi MMX, SSE, SSE2. Bu protsessorlar haqida to’laroq gapirib o’tish lozim. Birinchidan ular hozircha Intel ning eng yuqori chastotali protsessorlaridir (AMD haqida ham shunday deyish mumkin), ular birinchi bo’lib 3 GGts chegarasidan o’tadilar. Ikkinchidan CPU Pentium 4 – 3,06 GGts dan boshlab, Intel korporatsiyasi ish joyida foydalanilgan sistemalarga mo’ljallangan protsessorlar ham Hyper – Threading texnologiyalarini ishlatishga qaror qiladi (hozirgacha faqat Xeon tilidan protsessorlardagina mumkin bo’lgan). Bu texnologiya ilgari ham ishlashi mumkin bo’lgan, lekin korporatsiya Intel Pentium 4 protsessorlari ilgarigi modellarida bu vazifa (funktsiya) ni sun`iy ravishda «o’chirib» qo’ygan, o’ylaymizki yomon niyatda emas. Bu qanaqangi texnologiya, nimasi bilan u shunchalik yaxshi bularni biz keyinroq ko’rib chiqamiz.

• SRU Coleron (Socket 478) protsessor yadrosi Willamette) takt chastotali 1,5-1,8 GGts. Shina chastotasi 400 mGts, ket 42-128 kbayt, kengayishi MMX, SSE, SSE2. Bu protsessorlar oxir oqibat keng tarqala olmadilar, chunki bugungi kunda undan kichik bo’lgan, arzon personal kompyuter pentium !!! platformasida yig’gan har holda yaxshiroq, bunda protsessorning chastotasi umumiy narxi kabi katta ahamiyatga ega emas. (R4 ga mos sistemalar platalari ham ancha qimmatroq, yana R4ga qimmat korpus ham sotib olish kerak.)

• SRU Celeron (Socket 478, protsessor yadrosi Northwood) takt chastotasi 2,1-2,2 GGts,shina chastotasi 400 mGts, ket 42-128 kbayt, kengayishi MMX, SSE, SSE2. Bu ish joyi sistemalari uchun “kichik” klassdagi eng yuqori chastotali protsessorlardir. Intel uni faqatgina 2002 yilning noyabridan ishlab chiqara boshladi.

• “Defakto” Intelning bugungi kunda Toshkentda eng “likved” -bozori chaqqon protsessorlari ishlab chiqarilishi to’xtatilgan “nelekvid”- bozor olmay qo’ygan ushbu protsessori hisoblanadi.
• Celeron (Socket 370, protsessor yadrosi Copermine) chastotasi 500-1000 mGts,shina chastotasi 66(100) mGts, ket 42-128 kbayt, kengayishi MMX, SSE. Аlbatta ularga talabning kattaligi protsessorning arzonligi sababliligi tushunarli.
Аmmo ko’pincha mijozlar unga aynan qaysi Celeronni sotib olishni taklif etishayotganini tushunib etmaydilar, chunki ularning barchasining nomi bir xildir, xatto hozirgi zamonaviy Pentium 4 da ham hamma narsalar yaxshi o’rganilib olinmagan.
Ishonamanki, aytib o’tilgan gaplar vaziyatni bir oz oydinlashtiradi. Har holda shaxsiy kompyuter uchun qaysi birini tanlab olgan yaxshidir. Аlbatta hozirgi kunda eng mahsuldor protsessorlar deb Pentium 4 3,06 GGts protsessori hisoblanadi.

Аmmo protsessorning narxi xatto birgina protsessor yadrosiga qarab katta farq qilishi mumkin. Masalan, 1,7 GGts chastotali R4 protsessori (Yadrosi Willamette ) 150 $ turadi, xuddi shunday R4, lekin chastotasi 1.8 GGts (farki atigi 0,1 GGts, mahsuldorlikda bir foizni tashkil etadi) 165-170 $ turishi mumkin, ya`ni 10 foizga qimmat. 3,06 GGtsli R4 protsessori esa 600 $ dan ortiqroq turishi mumkin. Bu shundan kelib chiqadiki, protsessorni ishlab chiqarish texnologiyasini takomillashtirilganda yuqori chastotalarda barqaror ishlay oladigan protsessorlar foizi unchalik katta emas, ana shu sababli yuqori chastotali SRU narxlarida katta farq kelib chiqadi.

Mening fikrimcha, protsessorlarni tanlashda yuqori chastotaligi bo’lmasa ham, lekin zamonaviy protsessor yadrosiga ega protsessorni sotib olish kerak. Mahsuldorlik farkini kompyuterning boshqa qismlariga qo’shimcha mablag’ ajratish bilan (protsessordan tejab qolingan) o’rnini to’ldirish mumkin (xotirasi, NDD, MV va shu kabilar) bundan tashqari bugungi kunda kompyuterlarning mahsuldorligi umuman olganda faqatgina SRU ga unchalik kuchli bog’liq emas.