Логистика

Incoterms 2020 va Incoterms 2010 o‘rtasidagi farqlar 
Incoterms 2020 atamalari 2010-yilgi nashrdan unchalik o‘zgarmadi. 
Avvalgidek, Incoterms qoidalari ro‘yxati 11 atamadan iborat. Incoterms 2020 va 
Incoterms 2010 o‘rtasidagi asosiy farqlar quyidagilar: 
1.Dat atamasi endi DPU deb ataladi. Incoterms 2010 dan foydalanganda 
ko‘pincha DAT va DAP atamalari o‘rtasida chalkashliklar mavjud edi. Ularning farqi 
xatarni sotuvchidan xaridorga o‘tkazish nuqtasi edi. DAT shartlariga ko‘ra, mahsulot 
uchun javobgarlik ma’lum bir terminalda jo‘natilgandan keyin xaridorga o‘tdi. O‘z 
navbatida, DAP shartlari yetkazib berish vaqtida, tovarlarni jo‘natishdan oldin 
javobgarlikni o‘z zimmasiga oladi. Endi DPU shartlariga ko‘ra, tovarlarni yetkazib 
berish uchun istalgan joydan foydalanish mumkin. 
2.FCA yetkazib berish shartlari o‘zgardi. Endi FCA shartlaridan foydalanganda 
sotuvchi va xaridor shartnomada qo‘shimcha bandni ko‘rsatishi mumkin. Bunday band 
sotuvchiga bort yozuvi bilan konosament berish uchun javobgarlikni xaridorga 
yuklaydi. 
3.CIP sharoitida sug‘urta qoplamasi hajmi o‘zgargan. Yangilangan CIP yetkazib 
berish shartlari sotuvchini mahsulotni o‘z qiymatining 110% miqdorida sug‘urtalashga 
majbur qiladi. Sotuvchi va xaridorning o‘zaro roziligi bilan ushbu miqdorni 
kamaytirishga ruxsat beriladi. 
 
7. Xalqaro transport operatsiyalari
 
 
Xalqaro logistika — bu nazariy va amaliy bilimlar, ishbilarmonlik 
ko‘nikmalari, vaqt va makonda moddiy qadriyatlar, intellektual mahsulotlar, 

---

219 
innovatsiyalar va xizmatlarning xalqaro almashinuviga xizmat qiluvchi o‘zaro bog‘liq 
oqimlarni boshlash, boshqarish va nazorat qilishni tashkil etish, texnologiya va 
texnikaga yo‘naltirilgan professional mutaxassislarning harakatlaridir. Xalqaro 
logistika xalqaro tijorat operatsiyalarini (tashqi savdo oldi-sotdi operatsiyalari) 
tayyorlash, ta’minlash, o‘tkazish, qo‘llab-quvvatlash va yakunlashni ta’minlaydigan 
zarur va samarali vosita sifatida tushunilishi kerak. 
Xalqaro transport operatsiyalarini amalga oshirish orqali tashuvchilar yuk 
egalariga xalqaro savdoning o‘ziga xos tovarlari bo‘lgan transport xizmatlarini 
ko‘rsatadilar.
Xalqaro transport xizmatlari xalqaro transport bozorlarida sotiladi va sotib 
olinadi. Transport xizmatlari narxlari (tariflar, yuklar, yig‘imlar va boshqalar) va ularni 
taqdim etishning boshqa shartlari, ba’zi hollarda manfaatdor tomonlar o‘rtasida 
muzokaralar olib boriladi, boshqalarida esa tashuvchilarning o‘zlari tomonidan 
belgilanadi.