Alaliya (Gapira olmaslik) sabablariAlaliya kelib chiqishiga sabablar ko‘p va ular bolalik davrining turli xil yoshlarida ta’sir qiladi. Homiladorlik vaqtida alaliyaga olib keluvchi faktorlarga homila gipoksiyasi, homila ichi infeksiyasi (TORCH-infeksiya), homiladorlikning tabiiy to‘xtashi xavfi, toksikozlar, homilador ayolning yiqilishi natijasida jarohatlanishlari, ayoldagi surunkali kasalliklar (arterial gipo yoki gipertenziya, yurak va o‘pka yetishmovchiliklari) kiradi.
Yangi tug‘ilgan chaqaloqlarda alaliya kelib chiqishiga sabab quyidagilar: tug‘ish jarayonidagi patologiyalar, chaqaloq asfiksiyasi, chala tug‘ilgan bolalar, bosh miya ichi patologiyalari, erta yoki kech tu’gilish, akusherlarning instrumental tekshiruvlari natijasida jarohatlar olish.
ERTA YOSHDAGI BOLALARDA ALALIYA KELIB CHIQISHIGA SABABLAR
Erta yoshdagi bolalarda alaliya kelib chiqishiga sabablar: bolaning birinchi yoshida o‘tkazgan kasalliklari, ensefalit, meningit, bosh miya yopiq jarohatlari, somatik kasalliklar, markaziy nerv tizimining gipotrofiyasi (kichrayishi). Ba’zi bir tekshiruvlar alaliya kalib chiqishiga nasliy va genetik omillar moyillikni oshirishini aniqlagan. Tez-tez takrorlanuvchi surunkali bolalarda uchraydigan kasalliklar O‘RVI, gripp, pnevmoniya, endokrin kasalliklar, raxit va shu kabilar, umumiy narkoz ostida jarrohlik amaliyotlari o‘tkazilganligi, salbiy ijtimoiy muhit ham alaliya kelib chiqish xavfini oshiradi.
Umuman olganda alaliya kelib chiqishida bir emas, bir necha faktorlar rol o‘ynaydi. Bosh miyaning organik shikastlanishida miya hujayralarining o‘sishi sekinlashadi, ular rivojlanmagan neyroblastlar ko‘rinishida qoladi. Bu esa neyronlarning qo‘zg‘alishini sekinlashtiradi, nerv tizimidagi jarayonlarni buzadi va miya hujayralarning “kuchsizlanishi”ga olib keladi. Alaliyada bosh miya mag‘iz qismining gapirish markazi zararlanishi yaqqol namoyon bo‘lmaydi, sekin-sekinlik bilan umumiy garishdagi nuqsonlar paydo bo‘la boshlaydi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
