M. A. Kamenskaya


Download 0.6 Mb.
bet27/42
Sana21.04.2023
Hajmi0.6 Mb.
#1374581
1   ...   23   24   25   26   27   28   29   30   ...   42
Bog'liq
portal

1.9.7. Ramkalar
"Frame" atamasi (ingl. frame ramka, tuzilma) M. Minsk tomonidan kiritilgan. Bu stereotipik vaziyatlarni aks ettirish uchun ma'lumotlar tuzilishi. Ramka­har qanday hodisa, hodisa, vaziyat, CESS yoki ob'ekt haqida mavjud bo'lgan eng past opiga mos­keladi. "Mumkin bo'lgan minimal" shuni anglatadiki, tavsifni yanada soddalashtirish bilan uning to'liqligi yo'qoladi, u mo'ljallangan­bilim birligini aniqlashga intiladi.
Freymlardan foydalangan holda bilimlarni taqdim etish nazariyasi dunyo haqidagi bilimlarni individual ma'lumotlar to'g'risida turli xil faktlarni to'plash natijasida emas­, balki ma'lum bir shaklda shakllangan ma'lumotlarning etarlicha katta to'plami — stereotipik (ko'pincha takrorlanadigan) vaziyatlarning modellari bo'lgan ramkalar shaklida qurish kerak degan tushunchaga asoslanadi. Shu bilan birga, vaziyat umumlashtirilgan ma'noda tushuniladi — harakat, irq­hukm, vizual tasvir, rivoyat va boshqalar.ramka bitta­aniq vaziyatni emas, balki­bir xil sinfga tegishli bo'lgan bir qator yaqin vaziyatlarning eng dahshatli, asosiy voqealarini­belgilaydi. SODER ramkasi aniq ma'lumotlar bilan bir qatorda­yashirin, yashirin, nazarda tutilgan ma'lumotlarni ham yashaydi. Kadrlar­yordamida bilimlarni belgilash nazariyasi inson tafakkurining bir qator xususiyatlarini tushuntirishga da'vo qiladi. Ramkalar kelib chiqishi jihatidan farq­qiladi-ulardan ba'zilari inson ongsiz­ravishda rivojlanish jarayonida o'rganadi (masalan, yuzning xarakterli xususiyatlarini idrok etish), boshqalari o'quv jarayonida olinadi.
Freym nomi (nomi) ga ega, standart­tov — slotlardan iborat va zanjir sifatida tasvirlanishi mumkin: freym = = ... < slot p>. Masalan, "jang" ramkasi [46]: jang = < kim bilan?> < qachon?> < qayerda?> < natija>. Har qanday uyani chiqarib tashlash ramkani tubdan to'liqsiz, ba'zan ma'nosiz, ramka nomiga mos kelmaydi.
Freym grafik jihatdan ular orasidagi bog'lanishlar bilan tugunlardan tarmoq sifatida ifodalanishi mumkin. Har bir tugun ma'lum bir kontseptsiyaga mos keladi, u yakka tartibda o'rnatilishi mumkin yoki bo'lmasligi mumkin­. Ikkinchi holda, ushbu ramkani tashqi dunyoda unga ma'lum bir vaziyat bilan moslashtirish orqali uni konkretlashtirish mumkin­. Aniq ko'rsatilmagan tugunlar grafik tuzilishning pastki darajalarini hosil­qiladi va raspo ning yuqori darajalarida ushbu ramka tomonidan taqdim etilgan si tuacyga nisbatan har doim ham amal qiladigan tushunchalar­mavjud. Ehtimol,­freymlar guruhini tizimga birlashtirish. Kadrda ma'lum bir vaziyatda etishmayotgan tafsilotlar bo'lishi mumkin. Ko'pgina hollarda, bu­haqiqat rasmini uning parchalari bilan tiklashga chaqiradi. Agar tanlangan ramka haqiqat bilan kelisha olmasa­, u holda maxsus ma'lumot qidirish tarmog'iga murojaat qilinadi, uning yordamida ramka tizimlari ulanadi. ­Yaxshi tarmoq­sizga haqiqatni muvofiqlashtirish uchun ishlatilishi mumkin bo'lgan faktlar, o'xshashliklar va boshqa ma'lumotlarni taqdim etishning boshqa usullarini topishga imkon beradi.

Download 0.6 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   23   24   25   26   27   28   29   30   ...   42




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling