M. A. Kamenskaya

1.9.9. Robototexnika
Robot boshqa barcha aqlli tizimlardan (­masalan, ekspert tizimlaridan) farq qiladi, chunki u haqiqiy muhitda ishlaydi. Undan u joriy hisob haqida ma'lumot oladi va uning harakatlari unga qaratilgan.­ Shuning uchun robotning tashqi muhit bilan aloqasini ta'minlaydigan ikkita tizim mavjud: idrok tizimi (yoki sezgi tizimi) va­mukofot tizimi (yoki effektor tizimi). Qolgan tizimlar robotning maqsadga­muvofiq ishlashini tashkil qiladi.
Robotlar neblagoning ish sharoitlari­odamlar uchun yoqimli bo'lgan joyda harakat qilishlari kerak (minalar, kimyoviy ishlab chiqarish, radioaktiv moddalar bilan ishlash, suv ostida ishlash,­havosiz kosmosda, kosmosda va boshqalar). Robototexnikaning maqsadi-­iloji boricha ko'proq operatsiyalarni bajarishda odamni to'liq almashtirishi mumkin bo'lgan qurilmalarni qurish. Buning uchun robotlar xabarlarni qabul qilish, atrof-muhitni baholash, o'z harakatlarini rejalashtirish qobiliyatiga ega bo'lishi kerak, siz­ushbu rejalarni to'ldiring va harakatlaringizni boshqaring. ­Robotlarning avloddan-avlodga EVO jarayoni ushbu funktsiyalarni chuqurlashtirish va takomillashtirishdan iborat.
Robotlarning to'rt avlodi mavjud. 1. Dasturiy robotlar ko'p marta takrorlanadigan qattiq dastur bo'yicha ishlaydi. 2. Adaptiv robotlar отличаются тем, что у них имеются про­eng ko'p "sezgi organlari" — turli xil sensorlar (teginish, yorug'lik, issiqlik) mavjudligi bilan ajralib turadi. Robotga o'rnatilgan kompyuter sig­Nala-ni sensorlardan qayta ishlaydi va boshqaruv signallarini hosil qiladi, ulardan foydalanish paytida robot­uning xotirasiga o'rnatilgan zada­chu-ni bajaradi. Bunday ishlar o'zgarishlarga moslashishi mumkin­, men ularning ish joyida paydo bo'laman. 3. Aqlli robotlar ham "sezgi organlariga" ega, ammo bundan tashqari ular ma'lum darajada aqlga ega. Ular tasvirlarni taniy oladilar (1.10-ga qarang), o'rganadilar, qarorlar qabul qiladilar, rejalar tuzadilar va hokazo.bular­циализированные автоматы, рассчитанные на выполнение опре­bo'lingan operatsiyalar doirasini (masalan, sanoat robotlari) bajarish uchun mo'ljallangan maxsus avtomatlashtirilgan mashinalar. 4. Integral robotlar yoki super robotlar — bu­murakkab va xilma-xil operatsiyalarni bajarishga­, o'z-o'zini tartibga solishga va vaziyat tufayli o'z harakatlarining dasturini o'zgartirishga qodir avtonom AV pomidorlari­.