M. A. Kamenskaya

1.9.4. Evristik usullar.
Ko'p vazifalarni bajarish uchun (o'yinlar, she'rlar yozish va boshqalar) aniq usullar mavjud emas. Bunday hollarda evristika deb ataladigan usullar qo'llaniladiэвристики -taxminlar,­tegishli muammolarni hal qilishning so'nggi tajribasiga, inson bilimlariga, sezgilarga asoslangan usullar [46]. Ko'pgina hollarda, evristika-bu muammoning echimini izlashda ko'rib chiqilgan variantlar sonini kamaytirishga imkon beradigan usul. Masalan­, Mata shohidagi o'yin: odam qarorlarni ishlab chiqishning evristik usullaridan foydalanadi, chunki o'yinning boshidan oxirigacha butun yo'nalishini o'ylab ko'rish juda ko'p miqdordagi Varian tov tufayli deyarli mumkin­emas.
Evristika va ko'nikmalar o'rtasida qat'iy chegara yo'q. Aytishimiz mumkinki, ko'nikmalar — bu avtomatik bo'lib qolgan, ong doirasidan chiqarib yuborilgan evristika (masalan, to'pni­ketbol savatiga bassga tashlash yoki billiard to'piga ishora bilan urish), hali og'zaki tavsif darajasida shakllantirilmagan.
Evristika yordamida hal qilish usullari эвристи­evristik deb ataladi. Evristik fikrlash asosan o'xshashlik va to'liq bo'lmagan induksiyadan foydalanishga asoslangan. Shuni ta'kidlash kerakki, bunday usullar har doim ham natijaga olib kelmaydi va optimal echimni topmaydi, ular noto'g'ri ma'lumotlarning ulushini o'z ichiga olishi mumkin.­тить, что такие методы не всегда приводят к результату и не га­ Biroq, evristika inson mahoratining boy tajribasini o'z ichiga oladi, uni Venik intellekt bo'yicha mutaxassislar­onalar, masalan, robotlar intellektual tizimiga etkazishga intilishadi­. XX asr o'rtalarida evristik usullarning rivojlanishida muhim rol o'ynadi­. Evristik fikrlash muammoni hal qilishga qaratilgan dastlabki ishonchli fikrlash deb hisoblanishni boshladi.
Evristik muammolarni o'rganish­mening sun'iy intellekt tizimlarini yaratishimning umumiy ko'rinishi bilan bog'liq (1.9.5 ga qarang). Shi-­rok ma'nosida evristika psixologiyaning bir bo'limi­bo'lib, uning o'ziga xos mazmunidan qat'i nazar, turli xil muammolarni hal qilishda insonning aqliy faoliyatining mohiyatini ochib beradi. ­Mutaxassislar bilan ishlashda ishlatiladigan usullar uchun umumiy nom (masalan, mashhur teleo'yin turidagi "miya hujumi" nima, qaerda, qachon?), "mutaxassislarning sezgi va tajribasini faollashtirishga qaratilgan usullar"atamasi taklif etilgan.