M j o r a y e V, J. E s h o n q u L o V
Download 5.86 Mb. Pdf ko'rish
|
folklorshunoslikka kirish.jorayev.m.
- Bu sahifa navigatsiya:
- “Syujetlarning qiyosiy ko‘rsatkichi. Sharqiy slavyan er
|
ko‘rsatkichi” nomi bilan ataldi. A.Aame ishlab chiqqan tizim va
metodikani qo‘llab ish ko‘rgan S.Tompson katalog yaratishda o ‘sha davrgacha nashr ettirilgan barcha ertak to ‘plamlaridagi materiallar, ilmiy tadqiqotlarda tahlil qilingan syujetlar va folklor arxivlarida saqlanayotgan matnlardan foydalangan. Bu katalog ertaklarni siste- malashtirishning asosiy ilmiy ko‘rsatkichiga aylandi va ertak syu- jetlarining milliy kataloglarini yaratishga bel bog‘lagan folklorshu noslar ana shu manbadan foydalanib, syujet tiplarini “AT” belgisi asosida tasviflaydilar. Fin folklorshunosligi maktabi vakili V.Vinert esa antik madani- yatga mansub masallarning «miqdoriy-statistik ko‘rsatkichi»ni yaratdi (1925). “Fin folklorshunoslik maktabi”ning metodi asosida chex folk lorshunosi Y.Polivka nemis olimi I.Bolte bilan ham korlikda “Aka- uka Grimm ertakiari ko ‘rsatkichi”(1913)ning besh jildligini chop ettirdi. Yevropa folklorshunosligi tarixi da muhim o ‘rin tutuvchi bu “K o‘rsatkich”da har bir ertak syujetining dunyo xalqlari ora sida tarqalgan variantlari hamda aniq m anbai berilgan. Shuningdek, professor V.Anderson, V.N.Andreyev, V.Tille, R.T.Xristiansen va boshqa olim lam ing XX asr boshida yaratilgan ilmiy tadqiqotlarida “tarixiy-jo‘g ‘rofiy metod” keng ko ‘lam da q o ‘llanildi. B u metod asosida A.Shullerus 1928-yilda rum in xalq ertaklarining syujet ko ‘rsatkichini tuzdi. 50 Rus olimi V.N.Andreyev A.Aame “K o‘rsatkichi”ni rus tiliga tar- j ima qildi va uni 1929-yilgacha yozib olib, nashr etilgan hamda ilmiy manbalarda tahlilga tortilgan rus xalq ertaklari syujet tizimiga oid materiallar bilan to ‘ldirib, “Ertak syujetlarining A am e-A ndreyev sistemasi b o ‘yicha k o ‘rsatkichi” (1929) nomi bilan nashr ettirdi, Shu tariqa rus folklorshunosligida ertak syujetlarini ilmiy tavsiflash va tasniflashda yuqoridagi nashrni asos qilib olish hamda har bir syu jet tipini “AA” belgisi ostida guruhlashtirish an’anaga aylandi. “Tarixiy-jo‘g ‘rofiy metod” asosida ertak syujetlarini siste- malashtirish va qiyosiy jihatdan tadqiq etishga L.G.Barag katta hissa q o ‘shgan. U XVI1I-XX asrlarda yozib olinib, nashr etilgan rus, belorus, ukrain xalq ertaklarining syujet tarkibini tahlil qilib, l.P.Berezovskiy, K.RKabashnikov, V.N.Novikovlar bilan hamkor- likda “Syujetlarning qiyosiy ko‘rsatkichi. Sharqiy slavyan er Download 5.86 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|