M kariyev, R. Alimov

XII] bob. YARA INFEKSIYASI. 
UNING OLDINI OLISH VA DAVOLASH 
Hozirgi vaqtda ma’lumki o‘q yaralar birlamchi mikroblar bilan 
ifloslangan. Yaralanish vaqtida yaraga mikroblar yaralovchi snaryad 
va yot jismlar bilan tushadi. 
Yaralangandan so‘ng ochiq yaraga mikroblar tushishi sababli ik~ 
kilamchi ifloslanadi. Yaraga tushgan mikroorganizmlar yaradan oqib 
chiqayotgan qon va ekssudat bilan chiqib ketishi, qisman fagotsitoz 
va nospetsefik immunitetning gumoral omili uchraydi. Bunda yara 
jarayoni yiringlamasdan kechadi. 0‘q yaralarda yara infeksiyasining 
rivojlanishi uchun qulay sharoitlar yaratiladi. 
0‘q yaraning ifloslanishini yara infeksiyasiga ohishda umumiy va 
mahalliy xarakterdagi omillar olib keladi. 
Umumiy omillarga: qon yo'qotish, ochlik, sovqotish, yomon 
og‘riqsizlantirish va yetarli immobilizatsiyasining yo'qligi, o‘tuvchi ra- 
diatsiya kiradi. 
Mahalliy 
omillarga: 
yarada 
nekrotik 
va 
tiklanmaydigan 
to‘qimalarning bo'lishi, o‘q yaraning murakkabligi; yara sohaning 
ishemiyasi (qon tomirlarni spazmi, magistral qon tomirlarning shi- 
kasti, jgut qo‘yilishi); suyaklarning sinishida immobilizatsiyaning 
yo'qligi yoki steril emasligi natijasida suyak bo'laklar to‘qimalarining 
ikkilamchi shikasti; yaralami radioaktiv yoki zaharlovchi moddalar 
bilan ifloslanishlari; birlamchi jarrohlik ishlovining past sifatliligi va 
kech bajarilishi kiradi. 
Yara infeksiyasi bu — makroorganizm bilan mikroorganizmning 
o'zaro ta’siridir. Ikkinchi jahon urushida 10% yaradorlarda parchali 
yaralanishlardan so‘ng yaraning infeksiyasi asorati kuzatildi. 
Eng ko‘p xillarda yiringli infeksiya - 7,3%; kam anaerob klostridial 
—1 —2% va nisbatan juda kam qoqshol - 0,07%. 
Yara infeksiyasi quyidagi turlarga ajratiladi: 
- yiringli; 
- chirituvchi; 
— anaerob; 
— qoqshol.