M. M. Aliyev 2019 raqamli texnika va mikroprotsessorlar
Download 5.01 Kb. Pdf ko'rish
|
Алиев М.М.
|
oʻtishli maydonli tranzistorning ishlash
tamoyili faol qatlam (kanal)ning qarshiligining p-n oʻtishni teskari ulanishda unga kuchlanish tushganida kengayishi yoʻli bilan oʻzgarishiga asoslangan MDY- tranzistor МПД- транзистор MDS- transistor Metall-dielektrik ˗ yarimoʻtkazgich tuzilishli tranzistor MOY- tranzistor МОП- транзистор MOS- transistor Metall-oksid ˗ yarimoʻtkazgich tuzilishli tranzistor Komparator Компарато р Comparator (Taqqoslovchi qurulma) – ikki kuchlanishning tenglik momentini aniqlash uchum xizmat qiladi KIS БИС BIS Katta integral sxema JKIS СБИС EBIS Juda katta integral sxema DMM ПЛМ CLM Dasturlanuvchi mantiqiy matrisa. TTM ТТЛ TTL Tranzistor-tranzistorli mantiq. Fiksator Фиксатор Clamp Bosma trigger (dirillashga qarshi qurilma). Multivibrat or Мультивиб ратор Multivibrator TTM-darajali impulslarning notoʻg‘ri ketma-ketligini ishlab chiqaruvchi taktli 152 impulslar generator. Mantiqiy element Логически й элемент Logic gate Chiqishda “ha” yoki “yoq” degan javob chiqishini “hal qiluvchi” qurilma. Mantiqiy ifoda Булево выражение Boolean expression Raqamli texnika uchun universal boʻlgan asosiy til. Konyunksi ya Конъюкция Conjunction Mantiqiy koʻpaitirish Dizyunksiy a Дизъюнкци я Disjunction Mantiqiy qoʻshish Musbat mantiq Положител ьная логика Positive logics Yuqori darajasi mantiqiy “1” ga , quyi darajasi esa “0” ga mos keluvchi signal Manfiyq mantiq Отрицател ьная логика Negative logics Yuqori darajasi mantiqiy “0” ga , quyi darajasi esa “1” ga mos keluvchi signal RTM РТЛ RTL Rezistor-tranzistorli mantiq. DTM ДТЛ DTL Diod-tranzistorli mantiq EAM ЭСЛ ECL Emittor-aloqali mantiq IIM (I2M) ИИЛ (И2Л) IIL (I2L) Injektor-integralli mantiq. MOY-IS МОП-ИС MOS-IS MOY-Tranzistorli mantiqiy yacheyka Shifrator Шифратор Scrambler Oʻnlik sonning qandaydir kodga oʻgirib beruvchi qurulma Deshifrator Дешифрато р Descrambler Kodni qayta oʻnlik songa oʻgiruvchi qurulma. Multiplekso r Мультипле ксор Multiplexor Bir nechta manbalardagi ma’lumotni bitta chiqish kanaliga uzatilishini boshqaruvchi qurilma Demultiple ksor Демультип лексор Demultiplexor Bitta manbadagi ma’lumotni bir nechta chiqish kanaliga uzatilishini boshqaruvchi 153 qurilma Hisoblagich Счетчик Counter Kiruvchi impulslarni hisoblash va ularning ikkilik kodini yozish uchun moʻljallangan ketma-ket qurulma AMQ АЛУ ALU Arifmetik –mantiqiy qurilma, axborotlarni qayta ishlash boʻyicha mantiqiy va arifmetik amallarning realizatsiyasi uchun moʻljallangan OXQ ОЗУ RAM Operativ xotira qurulmasi, ishlash jarayonida axborotlarni saqlash uchun foydalaniluvchi qurilma. DXQ ПЗУ ROM Doimiy xotira qurilmasi, qurilamalaridan foydalanish mobaynida axborotlarni saqlash uchun moʻljallangan qurilma EMAS НЕ NOT Inversiya yoki inkor qilish, ya’ni qiymatning oʻzgarishi VA EMAS И-НЕ NAND Inkorli yig‘indi funksiyasi (Agar barcha kirishlarda “1” boʻlsa, chiqishda “0” aks holda doim chiqishda “1” boʻladi) YOKI EMAS ИЛИ-НЕ NOR Tanlov funksiyasi (agar biron bir kirishda “1” boʻlsa, chiqishda”0” , aks holda doim chiqishda “1” boʻladi ). “YOKI EMAS” elementi dastlab “YOKI” funksiyasini bajaradi, keyin esa uni “EMAS” funksiyasi yordamida inversiyalaydi. Inkor qiluvchi YOKI Исключаю щее ИЛИ XOR Ikki kirish tengsizligining funksiyasi (agar elementlar ikkala kirishida ham bir xil signal boʻlsa, natija “0”, aks holda doim natija “1”ga teng boʻladi) Summator Сумматор Summator Ikki son kodlarining arifmetik yig‘indisini hisoblovchi mantiqiy amaliy tugun. 154 Minterm Минтерм Minterm Ikkilik toʻplamdagi barcha i oʻzgaruvchilarning mantiqiy koʻpaytmasi. Agar toʻplamdagi oʻzgaruvchining qiymati “1”ga teng boʻlsa, toʻg‘ridan-toʻg‘ri koʻrinishda, agar uning qiymati “0 ”ga teng boʻlsa, inversiyaviy koʻrinishda chiqadi. Mantiqiy bazis Логически й базис Logic basis Mantiqiy asos Karno jadvali Таблица Карно Carno table Karno jadvali DNF ДНФ DNF Toʻliq boʻlmagan BDNF Rostlik jadvali Таблица истинности Truth table Kiruvchi oʻzgaruvchilarning barcha qiymatlari uchun hisoblangan MF qiymatlarining jadval koʻrinishi. Ikkilik toʻplam Двоичное набор Binary set Ikkita qiymatli (1,0; ha, yoʻq; H(igh),L(ow); True, False; va h.k) elementlar toʻplami Analog komparator Аналоговы й компаратор Analog comparator Analog komparator Raqamli komparator Цифровой компаратор Digital comparator n-razryadli kodlarni taqqoslaydi. DEC десятичны й Decimal Oʻnlik HEX шестнадцат еричный hexadecimal Oʻn oltilik BCD Двоично- десятичны й Binary coded decimal Ikkilik-oʻnlik OCT восьмерич ный Octal sakkizlik Trigger Триггер Trigger Trigger 155 Shaffof trigger Прозрачны й триггер Transparent trigger C=1 da Q t =d, C=0 da esa Q t+1 = Q t boʻlgan D-Trigger Sinxron Синхрон Synchron Sinxron (bir vaqtda) ishga tushuvchi Asinxron Acинхрон Asynchron Sinxron boʻlmagan (bir vaqtda emas) ishga tushuvchi Oʻzgaruvch i Переменна я Variable Mantiqiy algebrada oʻzgaruvchilar faqat iki xil qiymat qabul qiladi & VA elementining sxematik belgisi 1 YOKI elementining sxematik belgisi =1 Inkor qiluvchi YOKI elementining sxematik belgisi. Download 5.01 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|