M. N. Mamadjonova tta farmakologiya kafedrasi katta ukituvchisi

TEMISAL EUFILLIN: ksantin xosilalari. Tomirlarni kengaytirib, buyrakda kon aylanishini tezlashtiradi va birlamchi peshob kup xosil buladi. Lekin natriy va xlor ionlarining reabsorbstiyasiga tasir etmaganligidan peshob ajralshini uncha kuchli oshirmaydilar. Kaliy ionlari peshob tarkibida ortadi.Asosan yurak-tomir etishmovchiligida samara beradilar.
SPIRONOLAKTON : aldosteronning resteptorlarini kamal kiladi, natijada natriy ionlari kayta surilmaydi va u xlor ionlari va suv bilan peshob tarkibida ajraladi. Lekin kaliy ionlari sekrestiyasini kamaytiradi va uning miklori konda oshadi. Bu asnoda spironolakton triamterenga uxshaydi.Spironolakton tasirida kislota-ishkor muvozanati uzgarmaydi. Shu sababli astidoz va alkolozlarda xam samarador. Organizmda peshob kislotasini tuplanishiga olib kelmaydi.Lekin spironolakton kuchsizrok diuretikdir.Tasiri asta-sekin rivojlanadi.Preparat kon bosimini tushirada.Preparat odatda ichiladi.
Noxush tasiri: giperkaliemiya, ginekomastiya. Bosh aylanishi, terida toshmalar ; Buyrak xastaliklarida kullash mumkin emas.
MANNIT: diuretik tasiri organizmdan kup mikdorida erkin suvni ajralishi bilan boglik. Peshob tarkibida kup mikdorda natriy ionlarini ajralishiga olib keladi.Kaliy ionlarini peshob tarkibida ajralishiga tasir etmaydi. Preparat konstentrastiyasi konda kancha katta bulsa, uning diuretik tasiri shuncha yukori buladi .Lekin buyrakning filtrastiyalash kobiliyati pasayganda tasiri yuzaga chikmaydi.
Tasir mexanizmi: preparat nefrom ichida osmotik bosimni oshiradi, natijada natriy va suvning kayta surilishi susayadi.Mannitni asosan tomirga kiritiladi. Peshob xaydovchi va suvsizlantirish vositasi sifatida upka, miya shishlarida bazan kuzning ichki bosimini pasaytirish uchun kullaniladi.
MOChEVINA: mannitga uxshab tasir etadi. Lekin preparatning 50% kayta surilib, konda koldik azot mikdorini oshiradi.GEBdan yaxshi utadi.
TRIAMTEREN: pteridin unumi. Distal va yiguvchi naychalar epiteliysini natriy ionlari uchun utkazuvchanligini kamaytiradi va natriy surilmaydi, peshob tarkibida suv bilan kuplab chakiriladi. Kaliy ionlarini chakirilishini oshirmaydi, chunki kaliy ionlarining distal kismida sekrestiyasi pasayadi.Tiazid unumi bulgan diuretiklar tasirida rivojlangan gipokaliemiyani kamaytiradi.Ular tasirini kuchaytiradi, shuning uchun ularni kushib ishlatish yaxshi natija beradi.Triamterenning peshob xaydash kuchi urtacha. Trimamteren spironolaktonga uxshab kaliy ionlarini jamgaruvchi ( tuplovchi ) diuretiklar guruxiga kiradi. Peshob kislotasini organizmda tuplanishiga olib kelmaydi.
Kullanilishi: yurak tomir etishmovchiligida, jigar stirrozida va nefrotik sindromda yuzaga keladigan shishlarda.
Noxush tasiri: dispepsiya, bosh ogrigi, kon bosimini pasayishi. Bazan giperkaliemiya, azotemiya.Kamdan-kam xollarda giperglikemiya, giperurikmiya.
AMLORID: triamterenga uxshash,lekin uzokrok tasir etadi (24 soatgacha ). Tiazid unumlari bulgan diuretiklarda tasir kuchi past.Ular bilan birga ishlatiladi.