M s h. Nurmatova, s h. T. Xasanova, D. E. Azimova ustaxonada amaliy

D oira, kvadrat va ovaldan naqshlar yasash. N a q s h detallari: 
turli o 'l c h a m d a g i kvadrat, u c h b u r c h a k l a r tay yorlanadi. K v a d ra td a
n a q s h d i a g o n a l b o 'y i c h a t u z ila d i, b u n d a sh ak llarn i s i m m e t r i k
jo y las h tirish qulay.
G eom etrik shakllardan predm etli applikatsiya. B o la la rn in g
p r e d m e tla r n i fazoviy id ro k etishi rivojlanishi kerak. Bizni o 'r a b
tu rg an narsalar: uy, archa, daraxt, m ash in a, idish-tovoq, jo nivorlar, 
g u llar va shu kabilarni u yoki bu d ara ja d a g e o m e tr ik s h ak llar bilan 
ifodalash m u m k in .
52

---

K o 'p rangli applikatsiyalarni qirqish a n c h a g in a m u rak k a b ish 
b o 'lib , bu tasvirni qism larga ajratish bilan aloqadordir. Bu turdagi 
applikatsiyani bajarishda fonni tanlash m u h im d ir. F o n ifodala- 
n a d i g a n p r e d m e t x u d d i b o 'r t i b t u r g a n d e k , y o rq in k o 'r in a d i.
H a m m a s i o 'y la n g a n kom pozitsiyaga bog'liq. F o n d a joylashadigan 
detallar rangi h a m sh unday tanlan lan a d i. B un d a d etallam ing tabiiy 
joylashishi va u la ro 'lc h a m la rin in g uyg'unligiga e ’tibor berishi kerak. 
Bu ishlarni bajarishning bir n e c h a usullari mavjud: ayrim detal- 
larning tarhlari o ld in d a n belg ilam ay qirqiladi; ayrim detallar esa 
belgilangan n a t u r a - q o r a la m a la r b o 'y ic h a qirqiladi.
Applikatsiyalarning ifodaliligi va jonliligiga erishishning usullari 
k o 'p . A yrim d etallarning tag q ism id a kesiklar qilinib yelim lashda 
b o s h q a q o g 'o z qo'yiladi.
M azm unli applikatsiya. Bu applikatsiya kom pozitsiyaga k o 'ra
odd iy va m u rak k a b bo'lishi m u m k in . M ura kkab m a z m u n li a p p li­
katsiya ertaklar, hikoyalar va shu kabilarga illyustrasiya sifatida 
yasaladi. Agarda syujet odd iy b o 'lsa , tasvirlarni o ld in d a n belgila­
m ay qirqish m u m k in . Bu ap plikatsiyada m a 'l u m bir m a z m u n n i 
ifodalasa b o 'lad i. Bu badiiy asar u c h u n ilyustrasiya bo'lishi m u m ­
kin. A pplikatsiyada m a n z a r a va narsalarning hajm ini, rangini, soya 
va yo ru g 'lik tush ay o tg an t o m o n i n i m un o sib rang berib ko'rsatish 
m um kin.
Q u y id a turli fasllar k o 'rin is h i ishlangan m azm u n li applikatsiya 
ishi berilgan:
L