M s h. Nurmatova, s h. T. Xasanova, D. E. Azimova ustaxonada amaliy

qirqish usuli bilan yaxlit shakl hosil qilinadi va qirqilgan shakl 
quyidagicha teng va tekis qirqiladi:
47

---

Qog'ozni 5—6 qavat qilib buklab turib qirqishga murakkab 
qirqish usuli deyiladi. Bu usulda qirqishda 1 ta shakl 5—6 martaga 
ko'payib chiqadi. Quyida bir necha murakkab qirqish usullarini 
keltiramiz:
48

---

1
1
y
o
Q
*
1
1
1
*
♦
Quyidagi rasmlarda bir necha buklab qirqish usuli ko‘r- 
satilgan:
4 - Nurm atova. M .S li.
49

---

Applikatsiya qilishda asosiy e 't i b o r un in g u m u m iy k o m p o -
zitsiyasiga qaratilishi kerak. Yaxshi o 'y la n g a n kom pozitsiya, ya'ni 
tasvirlash lozim b o 'l g a n n arsalarni joy lash tirish — applikatsiya 
muvafTaqiyatining garovidir. Eng oddiy applikatsiya bu g e o m e trik
s h akllarda n qilinadigan naqshli applikatsiyadir. Avval n a q sh n in g
xomaki nusxasi tuziladi, so'ngra kerakli detallar (geom etrik shakllar) 
o 'l c h a m i va m iq d o ri hisoblanadi. D e tallar tay y o rla n ib m a 'l u m
ta rtib d a joylashtiriladi va yopishtirishni qaysi d e ta ld a n boshlash 
kerakligi aniqlanadi. Misol tariqasida eng od d iy g e o m e tr ik shakl 
kvadratni olib, u n in g bir tekis a lm a s h in is h in i hosil qilish u c h u n
turli holatlarda joylashtirib k o 'ra m iz . Agarda kvadrat b o sh q a ele- 
m e n tla r, m asalan, u c h b u r c h a k bilan to'ld irilsa , variant y a n a d a
ko'payadi. Ishni boshlash u c h u n markazni topish, sim m etriva o'qini 
o 'tk a z is h va naqsh e le m e n tla r in i sh u n g a k o 'r a joylashtirish lozim. 
A g a r d a g e o m e t r i k s h a k l l a r k v ad rat yoki a y la n a g a s i m m e tr i k
joylashtirilsa, qiziqarli d e k o ra tiv n aq sh hosil b o 'lad i.