M. S. Tulayev

Buxgalteriya hisobi – barcha xo‘jalik operatsiyalarini yaxlit, uzluksiz, 
hujjatlar asosida hisobga olish yo‘li bilan buxgalteriya axborotini yig‘ish, qayd 
etish va umumlashtirishning tartibga solingan tizimidan, shuningdek uning asosida 
moliyaviy va boshqa hisobotni tuzishdan iboratdir (qarang 1.1. - rasm).

---

18 
1.1. Rasm. Buxgalteriya hisobi axborot tizimi sifatida
1
. 
Buxgalteriya hisobi xo‘jalik operatsiyasini buxgalteriya hisobining kamida 
ikkita schyotida bir vaqtda va o‘zaro bog‘liq holda pulda baholab aks ettirish yo‘li 
bilan ikkiyoqlama yozuv usulida yuritiladi. 
Buxgalteriya hisobida turli o‘lchov birliklari qo‘llaniladi va bu o‘lchovlardagi 
ma’lumotlar pul o‘lchoviga o‘tkaziladi. Buxgalteriya hisobida barcha xo‘jalik 
operatsiyalari hujjatlarda rasmiylashtiriladi. 
Buxgalteriya hisobida ham operativ va statistika hisobi kabi barcha o‘lchov 
birliklari - natura, mehnat va pul o‘lchov birliklari qo‘llaniladi. Buxgalteriya 
hisobining umumlashtiruvchi ko‘rsatkichlarni olish maqsadida buxgalteriya 
hisobining barcha obyektlari, garchi ular natura va mehnat o‘lchov birliklarida aks 
ettirilgan bo‘lsa ham pul o‘lchov birliklariga o‘tkaziladi. Shuning uchun gohida 
buxgalteriya hisobini pul hisobi ham deb aytiladi. 
Statistika hisobi - jamiyatimizda yuz berayotgan ommaviy, ijtimoiy, 
iqtisodiy, siyosiy hodisalarni o‘rganish va nazorat qilish tizimidan iboratdir. 
Xo‘jalik hisobining bu turi butun davlat iqtisodiyotini va uning tarmoqlarining 
rivojlanish jarayonini o‘rganishga yo‘naltirilgan. Uning obyekti alohida korxona, 
tashkilot, davlat iqtisodiyoti yoki uning biror tarmog‘i bo‘lishi mumkin. 
Statistik hisob o‘rganayotgan obyekti va qo‘yilgan maqsadiga qarab natura, 
mehnat va pul o‘lchov birliklaridan, umumlashgan ko‘rsatkichlarni olish uchun 
operativ va buxgalteriya hisobi ma’lumotlaridan keng ma’noda foydalaniladi.
1
Muallif tomonidan ishlab chiqilgan.
Q
aror qabul qiluvchi shaxslar