M u n d a r I j a


Download 1.09 Mb.
Pdf ko'rish
bet43/51
Sana30.06.2020
Hajmi1.09 Mb.
#122499
1   ...   39   40   41   42   43   44   45   46   ...   51
Bog'liq
abiturshtabalgebra

≤ arccos x ≤
π
2
tengsizlikni olamiz. Kosinus funksiyaning [0;
π
2
]
da kamayuvchi ekanligidan
cos
π
3
≥ x ≥ cos
π
2
⇐⇒
1
2
≥ x ≥ 0
ni olamiz. Demak, berilgan tengsizlikning yechimi
[0;
1
2
] kesmadan iborat. Bu kesmaning o’rtasi
025 dir. Javob: 025 (C).
7.
(01-5-18) Tenglama nechta ildizga ega?
x · arctgx = 1
A) 2
B) 1
C) 0
D) 3
8.
(01-5-19) Tenglama nechta ildizga ega?
cos(10arctgx) = 1
A) 5
B) cheksiz ko’p
C) 1
D) 3
9.
(01-9-14) Tenglama ildizlari ko’paytmasini toping.
4arctg(x
2
− 3+ 3) − π = 0
A) 2
B) 3
C) 3
D) 1
10.
(01-12-27) Tengsizlikni yeching.
lg(arcsin x> −1
A) (0;
π
2
]
B) [sin 01; 1]
C) (sin 01; 1)
D) (sin 01; 1]
11.
(00-10-25) Tenglamaning nechta ildizi bor?
arctg|x| =
π
2
A) 2
B) 1
C) 0
D) cheksiz ko’p

169
12.
(02-4-37) Tengsizlikni qanoatlantiruvchi ning
eng katta butun qiymatini toping.
arctgx < 0
A) 2
B) 1
C) 0
D) 1
13.
(99-8-35) Ushbu = arcsin +
π
2
funksiyaning qiy-
matlar to’plamini toping.
A) [0; π]
B) [
π
2
;
π
2
]
C) [
π
2
− 1;
π
2
+ 1]
D) [0;
π
2
]
Yechish: 1-xossaga ko’ra = arcsin funksiyan-
ing qiymatlar to’plami [
π
2
;
π
2
] kesmadan iborat.
Shuning uchun = arcsin x+
π
2
funksiyaning qiy-
matlar to’plami [0; π] kesmadan iborat bo’ladi.
Javob: [0; π] (A).
14.
(98-6-49) Ushbu = arccos 09; = arccos(07);
= arccos(02) sonlarni o’sib borish tartibida
yozing.
A) y < z < x
B) x < y < z
C) y < x < z
D) x < z < y
15.
(07-156-36) cos(2 arccos
4
5
) ning qiymatini top-
ing.
A)
7
25
B)
24
25
C) 
24
25
D) 
7
25
16.
(07-158-36) cos(2 arccos
4
9
) ning qiymatini top-
ing.
A)
49
81
B)
8
9
C) 
49
81
D) 
8
9
17.
(99-3-30) Funksiyaning aniqlanish sohasini toping.
= arcsin
x − 3
2
− lg(4 − x)
A) [1; 4]
B) [1; 5]
C) (1; 4)
D) [1; 4)
Yechish: = arcsin funksiyaning aniqlanish
sohasi [1; 1] kesmadan, = lg funksiyaning
aniqlanish sohasi (0; ) dan iborat. Bularga ko’ra
berilgan funksiyaning aniqlanish sohasi
(

x − 3
2
≤ 1
− x > 0
sistema yechimidan iborat bo’ladi. Bu sisteman-
ing yechimlari [1; 4) kesmadan iborat. Javob:
[1; 4) (D).
18.
(99-8-73) = arcsin
x
3
8
funksiyaning aniqlanish
sohasini toping.
A) [2; 2]
B) [1; 1]
C) (2; 2)
D) [1; 2]
19.
(99-10-41) Funksiyaning aniqlanish sohasini to-
ping.
=

+ 02
arccos x
A) (02; 1)
B) (02; 1]
C) [02; 1]
D) [02; 1)
20.
(03-6-62) Funksiyaning aniqlanish sohasini toping.
= arcsin
2
2 + sin x
A) −π + 2πk ≤ x ≤ π + 2πk,
k ∈ Z
B) x ≤ π + 2πk,
k ∈ Z
C) x > 2πk,
k ∈ Z
D) 2πk ≤ x ≤ π + 2πk,
k ∈ Z
21.
(03-6-67) = arccos |x − 2funksiyaning aniqla-
nish sohasini toping.
A) 1 ≤ x ≤ 3
B) x > 1
C) x < 3
D) 2 ≤ x ≤ 3
22.
(03-7-58) Funksiyaning aniqlanish sohasini toping.
=

x
2
− 5+ 6
lg(+ 5)
2
+
1
arccos(+ 3)
A) (4; 2]
B) (−∞; 2) ∪ [3; )
C) (−∞3) ∪ (3; 2]
D) (4; 2)
23.
(02-4-35) = (x − 10)arctgx funksiya grafigining
Ox o’qi bilan kesishish nuqtasi abssissasining eng
kichik qiymatini toping.
A) 2
B) 1
C) 0
D) 1
Yechish: Ox o’qidagi nuqtalarning ordinatasi,
ya’ni = 0 bo’ladi. Shunday qilib, (x−10)arctgx =
0 tenglama yechimlarini topamiz. Bu tenglaman-
ing yechimlari x−10 = 0 va arctgx = 0 tenglama
yechimlaridan iborat. Demak, berilgan tenglama
x
1
= 10 va x
2
= 0 yechimlarga ega. Ularning
kichigi = 0Javob: 0 (C).
24.
(02-7-5) = arcsin(3x − 7) funksiyaning aniqla-
nish sohasiga tegishli ning butun qiymatlari
nechta?
A) 2
B) 3
C) 1
D) 4
25.
(02-11-48) = arccos(log
3
x − 1) funksiyaning
aniqlanish sohasiga tegishli butun sonlar nechta?
A) 12
B) 9
C) 8
D) 7
14
-bob. Hosila va integral
Funksiyaning uzluksizligi, hosilasi va integrali funksiya
limiti tushunchasi bilan uzviy bog’liq. Shuning uchun
funksiya limiti tushunchasi beramiz. Bizga : [ab
funksiya va x
0
∈ [ab] berilgan bo’lsin. Agar ixtiy-
oriy ε > 0 uchun shunday δ > 0 mavjud bo’lib, 0 <
|x − x
0
| < δ shartni qanoatlantiruvchi batcha x ∈ [ab]
larda |f (x− A| < ε tengsizligi bajarilsa, funksiya
x → x
0
da limitga ega deyiladi va quyidagicha yozi-
ladi:
lim
x→x
0
(x) = A.
Xususan, agar lim
x→x
0
(x) = (x
0
) bo’lsa, funksiya
x
0
nuqtada uzluksiz deyiladi. Agar funksiya aniqlan-
ish sohasining barcha nuqtalarida uzluksiz bo’lsa, u
uzluksiz funksiya deyiladi. Uzluksiz funksiyaga misol-
lar: ax b − chiziqli funksiya, ax
2
bx +

170
c − kvadratik funksiya, ixtiyoriy ko’phad a
0
+
a
1
a
2
x
2
· · · a
n
x
n
ko’rsatkichli funksiya =
a
x
logarifmik funksiya = log
a
va trigonometrik
funksiyalar = sin x, y = cos x, y tgx, y ctgx
funksiyalar o’zlarining aniqlanish sohasida uzluksizdir.
Ishora funksiyasi
signx =



1 agarx < 0
0
agar= 0
1
agarx > 0
yagona = 0 nuqtada uzilishga ega, qolgan barcha
nuqtalarda uzluksiz. ning butun qismi = [x] va x
ning kasr qismi {x} lar barcha butun nuqtalarda
uzilishga ega. Endi hosila ta’rifini beramiz. va x+∆x
lar [ab] kesmaga qarashli bo’lsin. Agar
(+ ∆x− f (x)
x
nisbat ∆x → 0 da chekli limitga ega bo’lsa, u holda f
funksiya nuqtada hosilaga ega deyiladi va bu quyidagi-
cha yoziladi:
f
0
(x) = lim
x→0
(+ ∆x− f (x)
x
.
Matematika, mexanika va fizikada hosilaning ko’pgina
tadbiqlari uchraydi. Endi elementar funksiyalar uchun
hosilalar jadvalini va hosilani hisoblash qoidalarini kelti-
ramiz.
14.1
Elementar funksiyalarning hosilasi
Hosilalar jadvali
1.
c
0
= 0,
const.
2.
(x
α
)
0
α x
α−1
,
x
0
= 1.
3.
(

x)
0
=
1
2

x
.
4.
(
1
x
)
0

1
x
2
.
5.
(a
x
)
0
a
x
ln a,
(e
x
)
0
e
x
.
6.
(log
a
x)
0
=
1
ln a
,
(ln x)
0
=
1
x
.
7.
(sin x)
0
= cos x,
(cos x)
0
− sin x.
8.
(tgx)
0
=
1
cos
2
x
,
(ctgx)
0

1
sin
2
x
.
Yig’indi va ayirmaning hosilasi
9.
(u(x± v(x))
0
u
0
(x± v
0
(x)
10.
(C · u(x))
0
C · u
0
(x),
C- o’zgarmas son.
1.
Agar (x) = 2+ 3 bo’lsa, f
0
(x) ni hisoblang.
A) 1
B) 2
C) 0
D) 5
Yechish: 9 va 10-qoidalarga ko’ra f
0
(x) = (2+
3)
0
= 2 x
0
+ 3
0
Endi 1 va 2-formulalardan foy-
dalanamiz: f
0
(x) = 2 · 1 + 0 = 2Javob: 2 (B).
2.
Agar (x) = 2x
2
+3x+7 bo’lsa, f
0
(x) ni hisoblang.
A) 2+ 3
B) 4+ 3
C) 4x
D) 3
3.
Agar (x) = x
2
+ 2

bo’lsa, f
0
(x) ni hisoblang.
A) 2+
2

x
B) 2+

C) D) 2x
1/2
4.
Agar (x) = 
2
x
bo’lsa, f
0
(x) ni hisoblang.
A) 2x
2
B)
2
x
2
C)
4
x
2
D) x
1/2
5.
Agar (x) = 2
x
+ 7 bo’lsa, f
0
(x) ni hisoblang.
A) 2
x
· ln 2 B)
2
x
ln 2
C) 2
x−1
D) 2
x
· ln 2
6.
Agar (x) = ln + 5 bo’lsa, f
0
(x) ni hisoblang.
A)
1
x
B)
1
x · ln 2
C) 
1
x
D)
ln 2
x
7.
Agar (x) = x − tgx bo’lsa, f
0
(x) ni hisoblang.
A) −tg
2
x
B) 1 +
1
cos
2
x
C) 1 
1
sin
2
x
D) 1 − ctgx
8.
(96-7-28) Agar (x) = 5 sin + 3 cos bo’lsa,
f
0
(
π
4
) ni hisoblang.
A) 

2
B)

2
C) 2

3
D) 4

2
Yechish: 7 va 10-qoidalarga ko’ra
f
0
(x) = 5(sin x)
0
+ 3(cos x)
0
= 5 cos x − 3 sin x.
Endi =
π
4
deb f
0
(
π
4
) ni hisoblaymiz:
f
0
(
π
4
) = 5 cos
π
4
− 3 sin
π
4
=

2
2
(5 − 3) =

2.
Javob:

2 (B).
9.
(97-6-19) Agar
g(x) = ctgx +
12x
3
π
2
π
bo’lsa, g
0
(
π
6
) ni hisoblang.
A) 1
B) 3
C) 5
D) 3
10.
(97-7-28) Agar (x) = 2 sin x − 4

3 cos bo’lsa,
f
0
(
π
3
) ni hisoblang.
A) 7
B) 5
C) 2 + 4

3
D) 2

− 2
11.
(97-9-34) Ushbu =
1
3
6
x
− 6 funksiyaning = 1
nuqtadagi hosilasini toping.
A) ln 12
B) ln 36
C) ln 6
D) ln
6
e
12.
(97-12-55) Agar
(x) =
1
3
x
3
− 16x
bo’lsa, f
0
(4) ni toping.
A) 1
B) 2
C) 3
D) 0

171
13.
(98-1-28) Agar
(x) = e
x
+ 5x
bo’lsa, f
0
(ln 3) ni hisoblang.
A) 8
B) 5
C) e
3
+ 5
D) e
3
14.
(98-5-26) Ushbu = sin
2
+ cos
2
funksiyaning
hosilasini toping.
A) 2 sin 2x
B) 0
C) 4 sin x
D) sin 4x
15.
(99-7-27) Ushbu tgx · ctgx funksiyaning
hosilasini toping.
A) 1
B) 2
C) 
1
sin
2
x · cos
2
x
D) 0
16.
(96-1-30) Agar (x) = x
3
− 3x − 4 bo’lsa,
f
0
(x)
x − 5
≥ 0
tengsizlikning eng kichik butun yechimini toping.
A) 1
B) 1
C) 5
D) 0
Yechish: 2-qoidaga ko’ra f
0
(x) = 3x
2
− 3Endi
3x
2
− 3
x − 5
≥ ⇐⇒
3(x − 1)(+ 1)
x − 5
≥ 0
tengsizlikni yechamiz. Bu tengsizlik oraliqlar usuli
bilan oson yechiladi (14.1-chizma) va uning yechimi
[1; 1](5; ) to’plamdan iborat. Bu to’plamdagi
eng kichik butun son 1 dir. Javob: 1 (B).
17.
(96-10-32) Agar (x) = x
3
− 12+ 7 bo’lsa,
f
0
(x)
x − 4
≤ 0
tengsizlikning eng katta butun yechimini toping.
A) 2
B) 4
C) 3
D) 2
18.
(98-5-25) ning qanday qiymatlarida (x) = sin x
va g(x) = 5+ 3 funksiyalar uchun f
0
(x< g
0
(x)
tengsizlik bajariladi?
A) (−∞; 5)
B) (2πn;
π
2
+ 2πn),
n ∈ Z
C) (−∞)
D) (0; )
19.
(00-6-27) Agar (x) = 4x
3
11x
2
8x+7 bo’lsa,
f
0
(x≥ 0 tengsizlikning nechta butun yechimi
bor?
A) 4
B) 3
C) 2
D) 1
20.
(97-5-34) Ushbu = 2
x
− 1 funksiyaning = 1
nuqtadagi hosilasini toping.
A) 1
B) ln 2
C) ln
4
e
D) ln 4
21.
(01-6-42) Agar (x) = x
2/3
+ 85
1
3
ln bo’lsa, f
0
(8)
ning qiymatini toping.
A) 10
B) 12
C) 9
D) 11
22.
(02-2-29) Agar (x) = 3+
3
x
bo’lsa, f
0
(x0
tengsizlikni yeching.
A) (1; 0) ∪ (0; 1)
B) (−∞1)
C) (1; )
D) (0; 1)
23.
(02-2-32) Nechta nuqtada (x) = x
3
funksiya va
uning hosilasi qiymatlari teng bo’ladi?
A) 2
B) 1
C) 
D) 3
Yechish: 2-qoidaga ko’ra f
0
(x) = 3x
2
bo’ladi.
Masala shartiga ko’ra
(x) = f
0
(x⇐⇒ x
3
= 3x
2
⇐⇒ x
2
(x − 3) = 0
tenglamani yechamiz. Bu tenglamaning ildizlari
x
1
= 0 va x
2
= 3 lardir. Javob: 2 (A).
24.
(03-2-9) Agar
(x) = x
3
x −

2,
g(x) = 3x
2
+

2
bo’lsa, f
0
(x> g
0
(x) tengsizlikning eng kichik
natural yechimini toping.
A) 3
B) 2
C) 6
D) 5
25.
(03-8-48) (x) = x
4
x
3
− 135x
2
+ 2003 bo’lsa,
f
0
(x≤ 0 tengsizlikning eng kichik natural yechi-
mini toping.
A) 1
B) 2
C) 3
D) 4
26.
(03-12-20) Agar (x) = ln bo’lsa, f
0
(x≤ x
tengsizlikni yeching.
A) [1; 0) ∪ [1; )
B) (1; 0) ∪ [1; )
C) (−∞1] ∪ [1; )
D) [1; )
27.
(03-12-73) Agar (x) = x
3
+ 5x
2
+ 4+ 2
bo’lsa, f
0
(x) = (1) tenglamaning eng kichik
ildizini toping.
A) 6
B) 
1
3
C) 2
D) 4
14.1.1
Murakkab funksiyaning hosilasi
Ko’paytma va bo’linmaning hosilasi
1.
(u(x· v(x))
0
u
0
(x)v(x) + u(x)v
0
(x).
2.
µ
u(x)
v(x)

0
=
u
0
(x)v(x− u(x)v
0
(x)
v
2
(x)
,
v(x6= 0.
Murakkab funksiyalarning hosilalari
3.
((g(x)))
0
f
0
(g(x))g
0
(x) umumiy qoida.
4.
(u
α
(x))
0
α u
α−1
(xu
0
(x).
5.
(e
u(x)
)
0
e
u(x)
u
0
(x),
(a
u(x)
)
0
a
u(x)
ln a u
0
(x).
6.
(log
a
u(x))
0
=
u
0
(x)
u(x) ln a
,
(ln u(x))
0
=
u
0
(x)
u(x)
.
7.
(sin u(x))
0
= cos u(xu
0
(x).

172
8.
(cos u(x))
0
− sin u(xu
0
(x).
9.
(tgu(x))
0
=
u
0
(x)
cos
2
u(x)
.
10.
(ctgu(x))
0

u
0
(x)
sin
2
u(x)
.
1.
(96-9-79) Agar (x) = 3x · 2
x
bo’lsa, f
0
(0) ni
toping.
A) 3
B) 3
C) 1
D) 1
Yechish: 1-qoidaga ko’ra
f
0
(x) = (3x)
0
· 2
x
+ 3x · (2
x
)
0
= 3 · 2
x
+ 3x · 2
x
· ln 2
bo’ladi. Endi f
0
(0) ni hisoblaymiz:
f
0
(0) = 3 · 2
0
+ 3 · · 2
0
· ln 2 = 3 + 0 = 3.
Javob: 3 (B).
2.
(96-10-30) Agar (x) = 2x · 3
x
bo’lsa, f
0
(0) ni
toping.
A) 1
B) 2
C) 2
D) 3
3.
(98-12-39) Ushbu e
x
· x
2
funksiyaning hosi-
lasini toping.
A) e
x
(x
2
+ 2x)
B) e
x
(x
2
+ 2)
C) e
x
(2+ 1)
D) e
x
(x
2
x)
4.
(00-5-46) = (x − 3)(x
2
+ 3+ 9) funksiyaning

Download 1.09 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   39   40   41   42   43   44   45   46   ...   51




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling