M u n d a r I j a


Download 1.09 Mb.
Pdf ko'rish
bet46/51
Sana30.06.2020
Hajmi1.09 Mb.
#122499
1   ...   43   44   45   46   47   48   49   50   51
Bog'liq
abiturshtabalgebra

x
0
= 1 nuqtada o’tkazilgan urinmaning
Ox o’qi bilan tashkil qilgan burchagini toping.
A) 60
0
B) 30
0
C) 45
0
D) 120
0
7.
(98-11-76) Qaysi nuqtada = 1 + e
x−1
funksiya-
ning grafigiga o’tkazilgan urinma Ox o’qi bilan
45
0
li burchak hosil qiladi?
A) = 1
B) = 0
C) 1
D) = 2
8.
(99-2-41) Abssissasi x
0
= 3 bo’lgan nuqtadan
(x) =

3 ln funksiya grafigiga o’tkazilgan ur-
inma Oy o’qi bilan qanday burchak tashkil qi-
ladi?
A) arctg3
B) 60
0
C) 30
0
D) arctg2
9.
(99-10-44) Ushbu =

3·x
2
3

3·x+4 funksiya-
ning grafigiga x
0
= 2 nuqtada o’tkazilgan urinma
Oy o’qi bilan qanday burchak tashkil qiladi?
A) 120
0
B) 60
0
C) 30
0
D) 150
0
10.
(98-10-73) = 2x
3
+3x
2
6funksiyaning grafigiga
o’tkazilgan urinma ning qanday qiymatlarida
= 6+ 1 to’g’ri chiziqqa parallel bo’ladi?
A) 2 va 3
B) 1 va 3
C) 2 va 1
D) 2 va 1
Yechish: Parallellik sharti 3-xossaga ko’ra 6 =
f
0
(x
0
) = 6x
2
+ 6x − 6 tenglik bajarilishi kerak.
Bu tenglik bajarilishi uchun 2 yoki = 1
bo’lishi kerak. Javob: 2 va 1 (C).
11.
(98-11-37) x
2
− 2+ 1 funksiya grafigining
qanday nuqtasidan o’tkazilgan urinma 4(x+
1) to’g’ri chiziqqa parallel bo’ladi?
A) (1;
1
4
)
B) (1; 4)
C) (1;
1
4
)
D) (1; 4)
12.
(98-11-77) Agar (x) funksiyaning grafigiga x
0
=
2 nuqtada o’tkazilgan urinmaning tenglamasi 2x−
3= 6 bo’lsa, f
0
(2) qanchaga teng bo’ladi?
A)
2
3
B)
3
2
C) 2
D) 3
13.
(99-3-54) x
2
+ 1 egri chiziqqa o’tkazilgan
urinma = 2+ 3 to’g’ri chiziqqa parallel. Uri-
nish nuqtasining ordinatasini toping.
A) 0
B) 2
C) 4
D)
1
2
14.
(00-9-41) = (2x+1)
2
egri chiziqqa (x
0
y
0
) nuq-
tadan o’tkazilgan urinma = 2+
1
2
to’g’ri chi-
ziqqa parallel. Shu nuqtadan koordinata boshi-
gacha bi’lgan masofani toping.
A)

2
2
B)

2
4
C)

2
8
D) 1
15.
(00-10-32) Qaysi nuqtada x
2
+2x+8 funksiya-
ning grafigiga o’tkazilgan urinma + 2x − 8 = 0
to’g’ri ciziqqa parallel bo’ladi?
A) (2; 8)
B) (2; 8)
C) (2; 8)
D) (2; 8)
16.
(01-3-25) Ushbu x
2
+ ln(x − 1) funksiyaning
grafigiga = 2 nuqtada o’tkazilgan urinmaning
burchak koeffitsiyenti toping.
A) 12
B) 5
C) 3
D)1
Yechish: Agar abssissasi = 2 nuqtada o’tkazil-
gan urinmaning burchak koeffitsiyentini desak,
u holda 1-xossaga ko’ra
f
0
(2) = (2+
1
x − 1
)|
x=2
= 2 · 2 +
1
− 1
= 5
tenglik o’rinli bo’ladi. Javob: 5 (B).
17.
(02-6-53)
(x) = 05x
2
x − 15
funksiya
grafigining abssissasi 2 ga teng bo’lgan nuqtasiga
o’tkazilgan urinmaning burchak koeffitsiyenti to-
ping.
A) 1
B) 2
C) 3
D)4
18.
(02-12-54) 5+ 3 to’g’ri chiziq, (x) =
x
2
− x funksiyaning grafigiga o’tkazilgan urin-
maga parallel. Urinish nuqtasining koordinata-
larini toping.
A) (2; 6)
B) (1; 0)
C) (2; 4)
D) (0; 0)
19.
(03-2-8) Qaysi to’g’ri chiziq = 4 − x
2
funksiya
grafigiga x
0
= 2 nuqtada o’tkazilgan urinmaga
parallel bo’ladi?
A) = 4 − 4x
B) = 2+ 8
C) + 8
D) = 4+ 8
20.
(03-3-51) = sin
x
2
(x ∈ (0; π)) funksiyaning
grafigiga (x
0
, y
0
) nuqtada o’tkazilgan urinmaning
burchak koeffitsiyenti

3
4
ga teng. x
0
· y
0
ni
hisoblang.
A)
2
3
B)
1
6
C)
2π
3
D)
π
6
21.
(03-11-19) (+ 3)
2
+ (y − 5)
2
= 45 aylananing
A(0; 11) nuqtasiga o’tkazilgan urinmaning bur-
chak koeffitsiyentini toping.
A) 
1
2
B) 2
C)
1
2
D) 2

180
Urinma tenglamasi
22.
(99-4-31) e
2−x
· cos
πx
2
funksiyaga abssissasi
x
0
= 2 bo’lgan nuqtada o’tkazilgan urinmaning
tenglamasini ko’rsating.
A) x − 1
B) = 1 − x
C) = 2x − 1
D) x − 3
Yechish: Masalani yechishda 2-xossadan foydala-
namiz. Shu maqsadda y
0
va f
0
(x
0
) larni hisoblay-
miz:
y
0
e
22
· cos
π2
2
e
0
· cos π 1,
f
0
(2) = (−e
2−x
·cos
πx
2

π
2
e
2−x
·sin
πx
2
)|
x=2
= 1.
Endi topilganlarni (1) formulaga qo’yamiz:
1 + 1 · (x − 2) = x − 3.
Javob: x − 3 (D).
23.
(96-1-29) Ushbu (x) = 2x
2
1 funksiya grafigiga
abssissasi x
0
= 0 bo’lgan nuqtada o’tkazilgan ur-
inma tenglamasini ko’rsating.
A) 1
B) = 2
C) = 2+ 1
D) = 1
24.
(96-9-80) 2x
2
− 1 funksiya grafigiga abssis-
sasi x
0
= 0 bo’lgan nuqtada o’tkazilgan urinma
tenglamasini ko’rsating.
A) = 1
B) 2x
C) x − 1
D) 1
25.
(96-10-31) = 1 − 2x
2
funksiya grafigiga abssis-
sasi x
0
= 0 nuqtada o’tkazilgan urinma tengla-
masini ko’rsating.
A) = 1
B) 1
C) −x
D) = 1 − 4x
26.
(99-9-52) Abssissasi x
0
= 0 nuqtadan x
3
funksiya grafigiga o’tkazilgan urinmaning tengla-
masini ko’rsating.
A) x
B) 05x
C) = 0
D) = 05x
27.
(00-5-48) = 4 − x
2
parabolaga abssissasi x
0
=
1 nuqtada urinma o’tkazilgan. Bu urinmaning
Oy o’qi bilan kesishadigan nuqtasining koordi-
natasini toping.
A) (0; 5)
B) (0; 1)
C) (0; 5)
D) (0; 1)
Yechish: Dastlab urinma tenglamasini topamiz.
Shu maqsadda y
0
va f
0
(x
0
) larni hisoblaymiz:
y
0
= 4 − 1
2
= 3,
f
0
(1) = 2x|
x=1
2.
Bu qiymatlarni (1) formulaga qo’yib, = 3 
2(x−1) urinma tenglamasini olamiz. Oy o’qining
tenglamasi = 0Urinma tenglamasida = 0
deb = 5 ni olamiz. Javob: (0; 5) (A).
28.
(00-6-28) = 3 ln x−05funksiya grafigiga abs-
sissasi x
0
= 3 nuqtada o’tkazilgan urinmaning
tenglamasini tuzing.
A) = 05x − 15
B) = 3x − ln 3
C) x − 3 ln 3
D) = 05+ 3 ln 3 − 3
29.
(00-10-58) Ushbu (x) = cos 2funksiyaga (
π
4
(
π
4
))
nuqtadan o’tkazilgan urinma tenglamasini ko’rsating.
A) =
π
2
− 2x
B) π − 3x
C) =
π
2
+ 3x
D) π − 2x
30.
(01-4-35) (x) = x
3
funksiya grafigining A(1; 1)
nuqtasiga o’tkazilgan urinma tenglamasini ko’rsating.
A) = 3x − 2
B) = 3+ 2
C) + 2
D) x − 2
31.
(02-1-67) x − 3x
2
funksiyaning grafigiga
x
0
= 2 nuqtada o’tkazilgan urinmaning
tenglamasini yozing.
A) = 1 − 6x
B) 11+ 12
C) = 3+ 1
D) x − 3
32.
(03-6-69) x
2
− 2parabolaga uning biror
nuqtasidan o’tkazilgan urinmaning burchak ko-
effisenti 4 ga teng. Shu urinmaning tenglamasini
toping.
A) = 4x − 4
B) = 4+ 9
C) = 4+ 4
D) = 4x − 9
Hosilaning mexanik ma’nosi
33.
(99-2-39) Moddiy nuqta S(t) = 3t
3
3t
2
+12t(m)
qonuniyat bo’yicha harakatlanyapti. Uning tez-
lanishi 0 ga teng bo’lgan paytda tezligi necha
m/min bo’ladi?
A) 8
B) 7
C) 9
D) 11
Yechish: 4 va 5-xossalarga ko’ra, nuqtaning tez-
ligi uchun ϑ(t) = S
0
(t)tezlanishi uchun esa,
a(t) = ϑ
0
(t) formulalar o’rinlidir. Demak, ϑ(t) =
9t
2
− 6+ 12,
a(t) = ϑ
0
(t) = 18t − 6Tezlanish
0 ga tengligidan 18t − 6 = 0 ⇐⇒ t =
6
18
=
1
3
ekanini topamiz. Uni tezlikning ifodasiga qo’yib
ϑ(
1
3
) = 9 ·
³ 1
3
´
2
− ·
1
3
+ 12 = 1 − 2 + 12 = 11
ni topamiz. Javob: 11 (D).
34.
(96-3-83) To’g’ri chiziq bo’ylab x(t) = −t
3
+6t
2
+
15qonuniyat bo’yicha harakatlanayotgan mod-
diy nuqta harakat boshlangandan necha sekund
o’tgach to’xtaydi.
A) 1
B) 2
C) 3
D) 5
35.
(96-9-14) To’g’ri chiziq bo’ylab
x(t) = 
1
3
t
3
+
3
2
t
2
+ 4t
qonun bo’yicha harakatlanayotgan moddiy nuqta
harakat boshlangandan necha sekund o’tgach to’x-
taydi.
A) 5
B) 3
C) 2
D) 4
36.
(98-9-40) Moddiy nuqta S(t) = e
t
+ cos + 5qo-
nuniyat bo’yicha harakatlanyapti. Shu nuqtaning
= 0 dagi tezligini toping.
A) 5
B) 8
C) 4
D) 6

181
Yechish: 4-xossaga ko’ra, nuqtaning tezligi uchun
ϑ(t) = S
0
(t) = e
t
sin t+5 formula o’rinlidir. De-
mak, ϑ(0) = e
0
sin 0+5 = 10+5 = 6Javob:
6 (D).
37.
(98-12-107) Moddiy nuqta S(t) = 
1
6
t
3
+ 3t
2
− 5
qonuniyat bo’yicha harakatlanyapti. Uning te-
zlanishi nolga teng bo’lganda, tezligi qanchaga
teng bo’ladi?
A) 24
B) 18
C) 12
D) 6
38.
(99-3-57) Ikki moddiy nuqta S
1
(t) = 25t
2
6t+1
va S
2
(t) = 05t
2
+ 2t − 3 qonuniyat bo’yicha
harakatlanyapti. Qaysi vaqtda birinchi nuqta-
ning tezligi ikkinchisinikidan uch marta ko’p bo’lishi
mumkin?
A) 2
B) 3
C) 4
D) 6
39.
(99-9-51) Moddiy nuqta to’g’ri chiziq bo’ylab
S(t) = 6t
2
− 2t
3
+ 5 qonuniyat bo’yicha harakat-
lanyapti. Uning tezlanishi 0 ga teng bo’lgandagi
oniy tezligi nimaga teng.
A) 8
B) 6
C) 7
D) 9
40.
(02-3-50) S(t) = t

qonuniyat bilan harakat-
lanayotgan moddiy nuqtaning = 2 sekunddagi
tezlanishini hisoblang.
A)
3
8

2
B)
3
4

2
C)
3
16

2
D) 3

2
41.
(02-11-51) To’g’ri chiziq bo’ylab S(t) =
3+ 2
+ 3
qo-
nuniyat bo’yicha harakatlanayotgan moddiy nuq-
taning = 2 sekunddagi tezligini (m/sek) aniqlang.
A) 0,2
B) 0,25
C) 0,28
D) 0,32
42.
(03-4-44) Ikki moddiy nuqta S
1
(t) = 2t
3
− 5t
2

3t(m) va S
2
(t) = 2t
3
3t
2
11t+7(m) qonuniyat-
lar bo’yicha harakatlanyapti. Bu ikki nuqtaning
tezliklari teng bo’lgan paytda birinchi nuqtaning
tezlanishini (m/s
2
) toping.
A) 10
B) 8
C) 14
D) 9
14.4
Boshlang’ich funksiya va integral
Biror intervalda ikki va funksiyalar berilgan bo’lib,
ular
F
0
(x) = (x)
(1)
munosabat bilan bog’langan bo’lsin. Bobning boshida
ta’kidlanganidek, funksiya funksiyaning hosilasi
deyiladi. Funksiya hosilasi mavzusida funksiyani bil-
gan holda funksiyani topish usullarini ko’rib chiqdik.
Endi teskari masalani o’rganamiz, ya’ni funksiya ma’-
lum bo’lsa, hosilasi ga teng bo’lgan funksiyani top-
ish usullari bilan tanishamiz. Agar funksiya biror
intervalda differensiallanuvchi bo’lib, (1) tenglik bajar-
ilsa, funksiya shu intervalda funksiya uchun bosh-
lang’ich funksiya deyiladi. Ko’p hollarda biror amalga
teskari amal kiritilganda, u yagona ravishda aniqlan-
maydi. Shunga o’xshash hol berilgan funksiyaga bosh-
lang’ich funksiyani topishda ham sodir bo’ladi. Agar F
funksiya funksiya uchun boshlang’ich funksiya bo’lsa,
u holda ixtiyoriy o’zgarmas uchun (x) + ham f
funksiya uchun boshlang’ich funksiya bo’ladi. Berilgan
funksiya uchun boshlang’ich funksiyani topish jara-
yoni f funksiyani integrallash deyiladi.
Agar funksiya funksiya uchun boshlang’ich funk-
siya bo’lsa, u holda ixtiyoriy boshqa boshlang’ich funksi-
ya (x)+ko’rinishga ega bo’ladi va u aniqmas integ-
ral degan maxsus nomga ega bo’lib, quyidagicha yozi-
ladi:
Z
(x)dx (x) + C.
Endi elementar funksiyalar uchun aniqmas integrallar
jadvalini keltiramiz.
1.
Z
x
α
dx =
x
α+1
α + 1
C,
(α 61).
2.
Z
x
1
dx = ln |x| C.
3.
R
sin xdx − cos C;
4.
R
cos xdx = sin C.
5.
Z
1
sin
2
x
dx −ctgx C.
6.
Z
1
cos
2
x
dx tgx C.
7.
Z
a
x
dx =
a
x
ln a
C.
8.
R
e
x
dx e
x
C;
9.
R
tgxdx − ln cos x| C.
10.
R
ctgxdx = ln sin x| C.
Boshlang’ich funksiyani hisoblash qoidalari
11.
R
f
0
(x)dx (x) + C.
12.
R
((x) + g(x))dx =
R
(x)dx +
R
g(x)dx.
13.
R
Cf (x)dx C
R
(x)dx.
14.
Agar
R
(x)dx (x) + bo’lsa,
Z
(ax b)dx =
1
a
(ax b) + C.
1.
Ushbu (x) = 2x − 1 funksiyaning boshlang’ich
funksiyasining umumiy ko’rinishini toping.
A) 2x
2
− x C
B) x
2
− x C
C) x
2
− 1 + C
D) x
2
C
Yechish: Berilgan funksiyani (x) = 2x
1
− x
0
shaklda yozib, 1 va 12-13 formulalardan foydalanib
Z
(x)dx = 2 ·
x
1+1
2

x
1
x
2
− x C
ni olamiz. Javob: x
2
− x (B).
2.
Ushbu (x) = 3x
2
− sin funksiyaning aniqmas
integralini toping.
A) x
3
+ cos C
B) x
3
− cos C
C) 3x
3
− cos C
D) x
3
tgx C

182
3.
Ushbu (x) = e
x
+cos funksiyaning boshlang’ich
funksiyasining umumiy ko’rinishini toping.
A) e
x
− cos C
B) e
x
+ sin C
C) e
x
− sin C
D) e
x
+ cos C
4.
Ushbu (x) = 1 + cos
2
funksiyaning bosh-
lang’ich funksiyasini toping.
A) + 2cos
3
C
B) x − tgx C
C) x − ctgx C
D) tgx C
5.
(99-8-40) Ushbu (x) =
3
4

x
funksiyaning bosh-
lang’ich funksiyasini toping.
A)
3
2

C
B) 3

C
C)
4
3

C
D) 
3
2

C
6.
Ushbu (x) = x
1
−tgx funksiyaning boshlang’ich
funksiyasining umumiy ko’rinishini toping.
A) ln |x cos x| C
B) ln |x| ctgx C
C) ln |
cos x
x
C
D) ln |x| − ctgx C
7.
Ushbu (x) = 3(x − 1)(+ 3) funksiyaning bosh-
lang’ich funksiyasini toping.
A) x
3
+3x
2
9x+C
B) x
3
3x
2
9x+C
C) x
3
+3x
2
+9x+C
D) x
3
+3x
2
3x+C
Yechish: Qavsni ochib berilgan funksiyani (x) =
3x
2
+6x−9 shaklda yozib, 1 va 12-13 formulalar-
dan foydalanib
Z
(x)dx x
3
+ 3x
2
− 9C
ni olamiz. Javob: x
3
+ 3x
2
− 9(A).
8.
Ushbu (x) = (3+ 1)
2
funksiyaning aniqmas
integralini toping.
A) x
3
+ 3x
2
C
B) x
3
− 3x
2
− x C
C) x
3
− 3x
2
C
D) x
3
− 3x
2
C
9.
Ushbu (x) = (e
0,5x
+e
0,5x
)
2
funksiyaning aniq-
mas integralini toping.
A) e
x
e
−x
C
B) e
x
− e
−x
C
C) e
x
+e
−x
+2x+C
D) e
x
−e
−x
+2x+C
10.
Ushbu (x) =

x(x+1) funksiyaning boshlang’ich
funksiyasini toping.
A)
2
5
x
2

x+
2
3
x

x+C
B)
2
5
x
5/2

2
3
x
3/2
+C
C)
5
2

Download 1.09 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   43   44   45   46   47   48   49   50   51




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling