Махдплабай” ишлаш тизимини тутри ташкил этишда давлат органлари ва ташкилотларининг урни


Download 246.14 Kb.
bet12/24
Sana30.12.2022
Hajmi246.14 Kb.
#1072992
1   ...   8   9   10   11   12   13   14   15   ...   24
Bog'liq
МАХДПЛАБАЙ

Бюрократия (франц. bureau бюро, идора; юн. kratos - куч, ^окимият, кукмронлик) - дастлаб ёндашувларга кура, хукумат идораларининг ра^барлари ва амалдорлари кокимияти булиб, жамиятни кдори тузилмалар томонидан бондарит усулидир. Кейинчалик - бу тушунча жамиятнинг турли сох,аларида пайдо булган йирик ташкилотлардаги хизматчилар катламини ифодалаган.
Бюрократизмни ^аракатга келтирувчилар бу - бюрократлардир.
Бюрократик боцдарув мактабига Германияда ижтимоий муаммоларни урганган М.Вебер (1864-1920) томонидан асос солинган. У биринчилардан булиб айрим турдаги товарлар ишлаб чи^аришга ихтисослашган ва кдори даражадаги ишлаб чикариш имконига эга булган йирик хужалик юритувчи субъектларда боцдарувни рационализация килиш зарурлигига эътибор каратди.
Вебер менежерлар ишининг сифати ва унумдорлигини субъектив бах,олашга эмас, балки маълум коидалар ва тартибларга мувофик микдорий расмийлаштирилган баколашларга асосланган бюрократик боцдарув тизимини яратишни таклиф килди.
)(ар бир ходим (лавозим) учун ишни бажариш курсаткичларини белгилайдиган мекнат кукуки ва мажбуриятларининг мавжудлиги, кандай ходим булишидан датъи назар, бопдарувнинг ташкилий тузилмаларининг барк,арорлигини таъминлайди ва боцдарув жараёнларини назорат килиш имконини беради.
Х1Хасрда "бюрократия"атамаси одатда сиёсий тизимнинг муайян турини ифодалаш учун ишлатилган. Бу одатда монарх олдида масъул булган вазир лавозимидаги профессионал амалдорлар эгаллаган тизимни билдирган. Ушбу маъмурий боцдарув тизими (бюрократия) вакиллик боцдаруви тизимига (к,онун чик,арувчи парламентга ^исоб берувчи сайлаб к,уйилган лавозимдаги сиёсатчилар боцдарувига) карши эди. Масалан, Ж.Сент Милл узининг "Вакиллик боцдаруви тугрисида мушдаэалар" номли классик асарида бюрократия тизимидаги боцдарувни вакиллик боцдарувидаги тизимга ягона жиддий мукобил деб х,исоблади ва уларнинг кар иккисининг афзалликлари ва камчиликларига ба^о берди. ХХасрда бюрократик боцдарув, худди монархия каби дарбий диктатура ёки бир партиявий тизимнинг белгиси булиши мумкин, аммо парламент демократиясига карамадарши равишда сиёсат фанида турли сиёсий тизимларнинг фарцловчи белгиларини солиштиришда кали кам кулланилади1.

Ушбу концепциянинг иккинчи мазмуни ташкилотлар социологиясига тегишли булиб, Макс Вебернинг харашларига асосланади. Бунда бюрократия бошхарув шакли эмас, балки махсус тайёрланган мутахассислар томонидан доимий равишда амалга ошириладиган фаолият англанади. Вебернинг таъкидлашича, бошхарувнинг бу тури, гарчи у Пруссия каби бюрократик давлатларда пайдо булган булса-да, барча сиёсий тизимларда ва ташкилотларда (саноат корхоналарида, касаба уюшмаларида, сиёсий партияларда ва бошхалар) тобора купрох тархалган.
Бюрократиянинг профессионал бошхарув сифатидаги ушбу тушунчаси икки хил харама-харшиликни уз ичига олади:

  • биринчидан, бошхарув хатъий ХУХУ^ИЙ макон доирасида сиёсатни ишлаб чихади. Бунда кенг жамоатчиликнинг сиёсий иродаси хар доим хам инобатга олинавермайди;

  • иккинчидан, замонавий бошхарув усуллари хамда анъанавий (классик) усуллар уртасидаги к,арама харшилик.


Download 246.14 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   8   9   10   11   12   13   14   15   ...   24




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling