Махсус таълим вазирлиги самарқанд иқтисодиёт ва сервис институти

Xarajatlar hisobi bo’yicha buxgalteriya 
hisobining funksiyalari 
Axborot
funksiyasi
Uzviy aloqa 
funksiyasi 
Nazorat
funksiyasi 
Tahliliy
funksiyasi 

---


realizatsiya qilingan mahsulotlarning tannarxini shakllantirish; 

turli xarajatlar smetalarini bajarilishi (masalan, vakillik xarajatlari, tijorat 
va reklama xarajatlari); 

mahsulot ishlab chiqarish va realizatsiya qilish bilan bog’liq xarajatlarni 
kamaytirish; 

shubhali qarzlar bo’yicha rezervlar va boshqa maxsus fondlarni yaratish 
hamda ularning ishlatilishi va boshqalar. 
3. Uzviy aloqa funksiyasi. Buxgalteriya hisobi uzviy aloqa funksiyasini bajaradi, 
busiz boshqaruv tizimining faoliyati ma’nosiz bo’lib qoladi. Buxgalteriya 
hisobini axborot funksiyasi orqali bilamizki, u axborot istemolchilarini xo’jalik 
yurituvchi subyektning moliyaviy-xo’jalik faoliyatining turli jabhalarida ro’y 
bergan, berayotgan operatsiyalar to’g’risida 
ham summaviy, ham qiymat 
o’lchovida haqiqiy ma’lumotlar bilan ta’minlaydi (
5-chizma
). 
 
5-chizma: Buxgalteriya hisobining “uzviy aloqa” funksiyasining paydo bo’lish 
jarayoni 
Ko’rsatkichlarning haqiqiy miqdorirni aks ettiradigan buxgalteriya axborotlari 
yordamida qaytma aloqadan foydalanolgan holda biznes-reja ko’rsatkichlari, 
standartlar, norma va normativlar, smetalar bajarilishi, barcha turdagi 
resurslardan oqilona foydalanish ustidan nazorat o’rnatiladi, har xil 
kamchiliklar bartaraf etiladi.ishlab chiqarish imkoniyatlari va ularning safarbar 
etilish hamda ishlatilish darajasi aniqlanadi. Buxgalteriyan hisobi tizimi 
boshqaruvni uzviy aloqa orqali har qanday darajada ta’minlay oladi. Boshqa 
hech qanday tizim ushbu vazifani bajara olmaydi. 
4. Tahliliy funksiya xo’jalik yurituvchi subyektlar moliyaviy-xo’jalik faoliyatini 
va uning natijalarini tahlil qilishdan iborat. Axboratdan foydalanuvchilar (ichki 
va tashqi) hisob-iqtisodiy axboratlarga asosan xo’jalik yurituvchi subyektning 
xarajatlari, ularning samaradorligi (rentabilligi) va hokazolar to’g’risida zarur 
ma’lumotlar olishga intiladilar. Boshqaruv maqsadlari uchun resurslarning