Махсус таълим вазирлиги тошкент давлат иқтисодиёт университети

10-жадвал 
Реклама эълонининг газета варағидаги жойлашувининг самарадорлиги 
Чап қисми 
Ўнг қисми 
Варақ қисми 
3 
5 
12 
11 
2 
1 
Тепа чорак қисми 
7 
14 
20 
19 
10 
4 
Тепа қисмининг ўртаси 
8 
16 
24 
23 
15 
6 
Паст қисмининг ўртаси 
13 
18 
22 
21 
17 
9 
Пастки чорак қисми 
Тизимда маълумот тақдим қилишнинг энг оддий шакли веб-саҳифадир. 
Бу фирма ҳақида қисқача маълумот бўлиб у одатда янгиланмайди. Веб-
сервердан кейин реклама серверлари жойлашади. Бу серверларнинг асосий 
фарқи жойлаштирилган маълумот миқдори ва уларнинг вақти - вақти билан 
янгиланиб туришидир. 
Реклама серверига кўп харажат қилинмайди, янги маълумот осон 
жойлаштирилади. Кейинги сервер тури бу маълумот серверларидир. Унинг 
ёрдамида фирма таклиф қиладиган барча хизматлар рўйхатини 
жойлаштирибгина қолмай, балки ҳамкорларга хабар етказиш муаммосини 
ҳал қилади: нархларнинг ўзгариши, янги менежер тайинланиши каби. 
Интернет тармоғи турфирмаларга янги технологияларни қўллашни, 
мижозлар билан ишлашнинг янги шаклларини, бизнес ҳамкорлар билан 

---

134 
доимий алоқада бўлишни ва турли маълумотлар олишга тўғридан-тўғри 
чиқишни таъминлайди. Реклама катта харажатлар талаб қилади, шунинг учун 
реклама фаолиятини самарадорлигини баҳолаш зарур. Бу қуйидаги 
имкониятларни яратади: 

рекламанинг мақсадга мувофиқлиги хақида маълумот олиш; 

алоҳида реклама тарқатиш усулларининг самарадорлигини аниқлаш; 

потенциал истеъмолчиларга таъсир қилувчи рекламанинг оптимал 
шароитларини аниқлаш; 
Кўп ҳолларда рекламанинг тўлиқ самарадорлигини аниқлашнинг 
имкони йўқ. Рекламанинг иқтисодий самарадорлиги кўпинча унинг сотув 
миқдорига 
таъсири 
билан 
ўлчанади. 
Рекламанинг 
комуникатив 
самарадорлиги янги мижозларнинг эътиборини жалб қилиш, реклама 
эълонларининг эсда қоларлик даражаси билан характерланади. Доимий 
таҳлил реклама фаолияти давомида камчиликларни аниқлаш ва вақтида 
олдини олиш имкониятини яратади. Самарадорликни аниқлашнинг 2 тури; 
рекламанинг коммуникатив ва иқтисодий самарадорлиги ўлчанади.