Majmua pdf

Musulmon kalendari. Musulmon oylari, xafta nomlari. (Hijriy-kamariy yil hisobi,
Hijriy-shamsiy yil hisobi). Eron, Afg‘oniston, Urta Osiyo, Kavkaz davlatlari islomlashtirilgach,
zardo‘shtiylik kalendaridan foyda-lanishmagan. Bunga faqat zardushtiylar amal qilganlar.
Islom dini vaqtni hisoblashga ham o‘z ta’sirini ko‘rsatdi. Islomdan avval arablar Oy
kalendaridan foydalanganlar. Abu Rayhon Beruniyning yozishicha, arablar yahudiylardan yilga
qo‘shimcha oylar qo‘shishni o‘rganganlar va u oyni «ayam an-nasi" deb ataganlar. Bundan biz
4
Хаммурапи фармонларидан бирида «Календарь йилимиз орқада колиб кетоқда. Шунинг учун 
кейинги ой ҳам элули (иккинчи улули) ойи хисоблансин. Тишриту ойи бир ой кейинга сурилсин»,-
деб буйруқ беради.
23

---

arablarning Oy-quyosh kalendaridan foydalanganligini bilishimiz mumkin. Arab kalendarida 12
oy bo‘lib, ular kuyidagicha atalgan.
1)Muharram - «ta’qiqlangan», «man etilgan», «muqadsas» ma’nolarini beradi.
Muharramda johiliyat davrida urush Harom qilingan. Bu holat ettinchi (rajab), - o‘n birinchi
(zulqa’da) va o‘n ikkinchi (zulhijja) oylariga ham tegishli bo‘lgan.
2)Safar - «sariq», «za’faron» degan ma’noni beradi. Bu oyda arablarga halok qiluvchi yara
toshar edi. Insonlarga bu kasallik etganida yuzlari sarg‘ayib ketardi. SHu sababli bu oyni safar
«sariq» deb nomladi. SHuningdek, boshqa bir farazga ko‘ra, safar oyida arablar «safariya» nomli
guruh bilan birgalikda ozik-ovqat qidirganliklari uchun bu oyga shunday nom berilgan.
3)Rabi ul-avval. «Rabi’» so‘zi arab tilida «baxor» ma’nosini beradi. Ammo Qadimgi arablar
«rabi’» so‘zini «kuz» ma’nosida ham ko‘llaganlar. Ushbu oy kuz faslida kelgani uchun «birinchi
kuz» ma’nosini anglatgan.
4)Rabi us-soniy - «ikkinchi kuz». .
5)Jumodu-l-avval, Jumodu-s-soniy - bu ikki oy qish kunlariga, sovuq qattiq bo‘lib, suv
muzlagan paytini anglatuvchiga arabcha muzlamok ma’nosini beradi.