Majmua pdf


Slovyan – Krill Yozuvi grafikasidan – dunyo aholisining – 10 % ga yaqini foydalanadi


Download 0.83 Mb.
Pdf ko'rish
bet32/85
Sana26.01.2023
Hajmi0.83 Mb.
#1127786
1   ...   28   29   30   31   32   33   34   35   ...   85
Bog'liq
Yordamchi tarix (2)

3.Slovyan – Krill Yozuvi grafikasidan – dunyo aholisining – 10 % ga yaqini foydalanadi.
4.Grafik – Xitoy Yozuvi grafikasidan – dunyo aholisining – 25 % ga yaqini foydalanadi.
5.Bo’g’inli – Hind Yozuvi grafikasidan – dunyo aholisining – 20 % ga yaqini foydalanadi.
Epigrafika Yunoncha epi va grafika so’zlaridan olingan bo’lib, “buyumga yozilgan”
degan ma`noni bildiradi. Epigrafika fani asosan tosh, sopol, metall, va boshqa qattiq
buyumlarga biilgan qadimgi va o’rta asr Yozuvlarini urganuvchi fandir. Uyg’onish davrida
Qadimiylikka, chunonchi Qadimgi sharq va qisman qadimgi “Bibliya” ga qiziqish kuchaygan
paytda paydo bo’lgan. Epigrafika fani dastlab Italiya, Yunoniston, SHimoliy Afrika va
Falastindan topilgan oltin, Yunon, etrusk, qadimgi yaxudiy, finikiya puni yodgorliklarigagina
ega edi. XIX asrning o’rtalaridan epigrafika ayniqsa tez rivojlana boshladi. Epigrafika fani
yordami bilan Kipr orolidan topilgan miloddan avvalgi XI-VIII asrlar tosh va idishlarga bitilgan
Yunon tilidagi yoo’zvlar Livan, Suriya, Karfagen, O’rta er dengizi orolaridai Italiya, Frantsiya,
ispaniya va SHimoliy Afrikadan topilgan finikiya puni shuningdek qadimgi Yozuvlari,
miloddan avvalgi IV-III ming yilliklarda Fila oroli va Nil daryosidan topilgan qadimgi Misr
petroglifik Yozuvlari, miloddan avvalgi VI asrdagi janubiy va shimoliy arab Yozuvlari, Tigr va
Evfat daryolari oraligi va Old Osiyoning qadimgi xududlaridagi miloddan avvalgi 3 ming
yillikka oid mixxat matnlari, Ahamoniylar sulolasining o’rnatilishidan Artakserks III podsholigi
(mil.avv. 358-338y) gacha bo’lgan dvrdagi koyalar, saroy dvorlari, va oltin taxtachalarga
bitilgan qadimgi eron mixxatlari, Slayan, Gruzin, Arman,Qadimgi Turkiy, Xitoy, osiyo
shuningdek O’rta Osiyo va boshqa xududlardan topilgan ko’plab yozma yodgoorlilar (bitiklar)
topib urganildi. Epigrafikaning tarakkiyoti tufayli qadimgi xalqlarning, ibtidoiy. Ijtimoiy-
siyosiy mddy madaniyati diniy mazxabi va umumiy tarixi haqida gi qimmatli ma`lumotlarni
to’plash ikoni yaratildi va tuplandi. 
Harf shakllarining o’zarishi ilmiy jixatdan o’rganish orqali arxeologik yodgorliklarning
kaysi davrga mansubligi,qadimgi Yozuvlarning rivojlanish darajasi aniqlandi. Enisey (Ensoy)
dayorsi xavzasi (Xakasiya A.V. va Tuva A.R. siyosiy) dan topilgan Urxun-Enisey Yozuvlar
fanga ko’pgina qimmatli ma`lumotlarni to’plash imkonini berdi. YUmshoq buyumga yozilgan
Yozuv qo’lyozma xisoblanadi.
Epigrafika fani qattiq buyumlarga yozilgan Yozuvlarni o’rganadi. Qo’lyozmalarni esa
poligrafiya fani o’rganadi. 
Qadimgi davrda qog’oz taqchil bo’lgan paytda qattiq materiallardan Yozuv vositasi
sifatida foydalanish juda keng tarqalgan. Yozuv uchun yumshoq materiallar teri, papirus, va
pergamentlardan ham foydalanganlar. Lekin bu yumshoq materiallar vaqt o’tishi bilan chirigan
yoki yaxshi saqlanmagan shuning uchun qadimgi dunyo tarixini o’rganishda asosiy manbaa
bo’lib epigrafik yodgorliklar maydonga chiqadi. 
30



Download 0.83 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   28   29   30   31   32   33   34   35   ...   85




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling