Majmua pdf

Zulqa’da - «o‘tirmoq», «uyda qolmoq» ma’nolarini anglatadi. Bu oyda urush-lar bo‘lmaydi
Zulxijja - «haj» so‘zidan olinib, «haj qilish» ma’nosini beradi. Arablar bu oyda haj qilganlar.
2 – bob.
1 – mavzu. Paleografiya va Epigrafika fanining predmeti,maqsad va vazifalari.
Reja
1. Yozuvlar haqida umumiy ma`lumot.
2. Epigrafika faniga kirish, fanning predmeti
3. Deshifrovka, bilingva tushunchasi haqida .
Yozuv – biror tilda qabul qilingan maxsus belgilar yig’indisi. 
Yozuv 5-6 ming yil avval 
Misr,Mesopotamiya,Xett,Hindiston
va 
Xitoyda
kashf etilgan.
Shumerda
(Mesopotamiya) mil.avv. IV – ming yillikda mixsimon ieroglif Yozuvi kashf
qilingan. Shumer Yozuvlari suratli Yozuvlar bo’lib aytmoqchi bo’lgan fikr surat shaklida aks
ettirilgan.Lekin suratli so’zlar bilan ko’p narsani ifoda etib bo’lmagan va bu soddalashtirilib
ponasimon mixxat Yozuvi kashf etilgan.Mixxat belgili Yozuvlar 600 dan ortiq bo’lgan.Bu
Yozuv 3 ming yillikda Shumerda ixtiro qilingan. Mesopotamiyaning Ur,Bobil,Ashur kabi
shaharlarida kutubxonalar mavjud bo’lgan. Mixxat Yozuvi Old Osiyoga keyinchalik Evropa
davlatlariga keng tarqalgan.
Misr
da bundan 6-7 ming yil avval 750 belgidan iborat – rasmli ieroglif kashf etilgan. Misr
Yozuvida narsa va xodisalar turli xil rasm va belgilar bilan ifoda etilgan bo’lib zamonlar o’tishi
bilan bu belgilar Alifbo belgilariga aylangan. Qadimgi podsholik (m.a.2800-2250 y.y.) davrida
24 ta tovushni bildiradigan alifbo paydo bo’lgan.1822 – yil Jak Fransua Shampalon
Rozetta
shahri yaqinida toshga o’yilgan bir xil mazmundagi Misr va Yunon Yozuvlarini o’qishga
muvaffaq bo’lgan (Rozetta tosh hozirgi kunda Londondagi “Britaniya” muzeyida saqlanadi).
Misrliklar Yozuvi o’ngdan chapga qarab yozilgan,Shumerliklar Yozuvi esa chapdan o’ngga
qarab yozilgan.
Hind Yozuvi
– mil.avv. 3 – 2 ming yillikda 700 ga yaqin belgi – rasmdan iborat Yozuv
bo’lgan. Xind va Panjob viloyatlarida 700 belgidan iborat alifbo topilib,olimlarning fikricha bu
Yozuvlar Shumer va Misr Yozuvlari asosida vujudga kelganligi aniqlangan. Xindlar birinchi
bo’lib er.avv.3-2 ming yillikda xisob soniga «0» raqamini kiritgan. Hind Yozuvi taxminan 400
yoki 250 – 300 belgi – rasmdan iborat bo’lgan Shumer va Xett Yozuviga o’xshatiladi. Mil.avv.
V – asrdan boshlab braxmi , kxaroshtxi , aramey , gupta Yozuvidan foydalanganlar.
Xitoy Yozuvi
– bundan 3,5 – 4 ming yil avval kashf etilgan , Xitoy ieroglifi dastlab Shan In
davrida mil.avv. 2 – ming yillikda kashf etilgan , shunda Yozuvlarning turi 2 mingga yaqin
bo’lgan. Xan davrida ierogliflar soni 18 mingtaga etgan. Hozirgacha qisman o’zgarishsiz
28

---

saqlangan. Dastlab Xitoyliklar suyak , yog’och , cho’p , teri va bambuk daraxtidan tayyorlangan
taxtachalarga yozishgan , V – asrdan boshlab ipak shoyi parchasiga yozganlar.