Makromolekulalarning fazoviy strukturasi va struktura shakllanishida ishtirok etuvchi bog‘lar

Makromolekulalardagi bog‘lanish turlari:
- Birlamchi strukturani ta’minlovchi kovalent bog‘lar - 146-680 kDj/mol
- Disulfid bog‘lar uchlamchi strukturani stabillashda va subbirliklarni bir-biriga bog‘lashda ishtirok etadi - 210 kDj/mol
Nokovalent bog‘lar:
- Ion bog‘lar - 40-400 kDj/mol
- Ion-dipol va dipol-dipol bog‘lanishlar - 4-40 kDj/mol
- Vodorod bog‘lar - 8-25 kDj/mol
- Gidrofob bog‘lanishlar - 4-2,5 kDj/mol
- Van-der-Vaals bog‘lanishlar – qisqa masofodagi o‘zaro tortilish yoki itarilish - Ye q 4-40 kDj/mol.
Oqsil strukturasini belgilovchi uch turdagi bog‘lanishlar
polipeptidlarning anik konformatsiyasi xosil bo‘lishida Vaan-der-vaals kuchlari,vodorod va kovalent bog‘lar, eektrostatik kuchlar va gidrofob ta’sirlashishlarning axamiyati katta.Ayniqsa, birinchi ikkita omil xal qiluvchi o‘rin tutadi.
Ikkita makromolekula qismlarining o‘zaro ta’sirlashuvchi qismlari o‘rtasida vujudga keluvchi ta’sirlashish kuchi umumiy holatda quyidagi formula bilan ifodalanadi:
F(r) q -ΔU(r)/Δr
Bu yerda: F – ta’sirlashish kuchi;
U – ta’sirlashishning potentsial energiyasi, bunda yuqoridagi barcha ta’sirlashish kuchlari xisobga olinadi;
r – molekulalar o‘rtasidagi masofa.
Makromolekulalar strukturasi va o‘zaro ta’sirlashish kuchlari
Van-der-Vaals kuchlari, elektrostatistik, gidrofobli o‘zaro ta’sir, vodorodli bog‘lar
Biologik sistemalar barkarorligida Van-der-Vaals kuchlaridan tashkari vodorod bog‘lanishlar va zaryadlangan xamda kutbli guruxlar o‘rtasida vujudga keladigan elektrostatik ta’sirlashishlar xam muxim axamiyatga ega.


Makromolekulalardagi bog‘lar va o‘zaro ta’sirlashish turlari
Makromolekulalrning barkarorligini ularning tashkil etuvchi atomlar va molekulalar orasidagi o‘zaro ta’sirlovchi kuchlar belgilaydi. Bu kuchlar umumiy ko‘rinishda quyidagilardan iborat:
Kovalent bog‘lar, yoki kuchli o‘zaro ta’sirlashishlar:

• 
  Birlamchi strukturani ta’minlovchi bog‘lar - 146-680 kDj/mol
  
• 
  Disulfid bog‘lar - 210 kDj/mol