Мамлакатимиз президенти И

2-расм. Реруслардан фойдаланиш самарадорлигининг
назарий модели 
“Бошқарув 
тизими 
– 
бошқарув 
самарадорлигини 
таъминловчи 
муносабатлар тизими ва унинг барча элементлари ҳисобланади” [10]. 
Россиялик 
иқтисодчи 
А.Б.Коробованинг 
фикрига 
кўра, 
“Минтақа 
иқтисодиётини бошқариш макро ва микро даражаларнинг ўрта бўғини – 
мезодаража ҳисобланади. Мезодаража сифатида у ўзига хос хусусиятларга эга 
бўлиб, минтақа иқтисодиёти халқ хўжалигининг тизимости ҳисобланганлиги 
сабабли уни мамлакат иқтисодиётидан ажралган ҳолда қараш мумкин эмас» 
[11]. Қуйидаги кенгайтирилган ёндашувга кўра, келтирилган “бошқарув” 
таркибини очиб берувчи мантиқий “занжир”да энг асосий ҳисобланган минтақа 
бошқарувининг ижтимоий-иқтисодий ривожланишига эътибор берилмаган. 
“Бошқарув” тушунчасининг умумий таркибини изоҳловчи белги-хусусиятлар 
заруратини қуйидаги ҳудуд иқисодиёти ва бошқаруви масалаларининг 
Биринчидан, 
аҳолининг товар ва 
хизматларга бўлган 
эҳтиёжини қондириш 
Иккинчидан, 
рақобатбардош 
маҳсулотлар ишлаб 
чиқиш 
Учинчидан, 
иқтисодий 
самарадорликни 
таъминлаш 

---

“Иқтисодиёт ва инновацион технологиялар” илмий электрон журнали. № 6, ноябрь-декабрь, 2016 йил 
8 
www.iqtisodiyot.uz 
таҳлилий тадқиқоти натижаларига бағишланган китобда келтирилган цитатада 
кўриш мумкин: «…давлат ҳокимияти органлари субъектлари томонидан ўз 
маъмурий-ҳудудий чегаралари доирасидаги барча тармоқ ва муассасалар 
фаолиятини марказий ҳамда минтақавий бошқарувнинг ўзаро уйғунлашган 
муносабатлари асосида фаолият юритиши деб таърифлашади» [12].
Келтирилган тафсилотларни ҳисобга олиб, қуйидагиларни аниқлаш 
мумкин: “ҳудудларни ижтимоий-иқтисодий бошқариш” категориясини ишлиб 
чиқариш омилларини самарали бирлашувини ифодаловчи иқтисодий ўсишни 
характерловчи хусусиятлардан бири сифатида талқин этиш мумкин. 
Ҳудудларни ижтимоий-иқтисодий бошқариш ялпи ҳудудий маҳсулот рационал 
таркиби, маҳсулот рақобатбардошлиги, мамлакат ҳудудларининг тармоқ 
тузилмасида ижобий ўсишни таъминловчи иқтисодий ўсиш индикаторлари 
мажмуи ва муносабати сифатида тасвирланади.
Фикримизча, 
«Ҳудудлар 
ижтимоий-иқтисодий 
ривожланишини 
бошқариш» атамасига қуйидаги таърифни бериш мумкин: ҳудудлар ижтимоий–
иқтисодий ривожланишини бошқариш – бу тўғри ижтимоий-иқтисодий 
стратегия ишлаб чиқиш ва уни ҳаётга татбиқ этиш билан боғлиқ мақсад ва 
вазифаларни амалга оширишга йўналтирилган, шунингдек, барча жабҳаларда 
марказлашмаган тизим ва ишлаб чиқариш корхоналари фаолияти 
тамойилларига 
мувофиқ 
иш 
юритувчи 
бошқарув 
ташкилотларини 
шакллантиришга қаратилган фаолият йўналиши ҳисобланади.