Mamlakatimizda bo`layotgan ilmiy-texnik rivojlanish jarayonlari

Tayanch iboralar: eksintensiv usul, intensiv usul, mehnat sarfi, mexanizatsiyalash darajasi, texnika xavfsizligi.
1. Qishloq xo`jaligi mahsulotlari etishtirishning halq farovonligini oshirishdagi o`rni. Bugungi kunda dunyo bo`yicha 886,9 mln. gektar maydonlarda tuproqqa ishlov beriladi va qishloq xo`jaligi mahsulotlari etishtiriladi. Uning 43,8 foiz qismida yangi rusurstejamkor, minimal va nol texnologiyalari hamda ularni amalga oshiradigan texnika vositalari joriy etilgan. Ushbu zamonaviy texnologiyalar 118 mln. gektar maydonlarda tuproqning unumdorligini saqlash bilan bir vaqtda etishtirilayotgan mahsulot tannarxini o`rtacha 25 foizga kamaytirish imkonini beradi.

Qishloq xo`jaligi jarayonlarida mexanizatsiyalashning joriy etilishi dehqonchilik tizimining har tomonlama rivojlanishiga asos bo`ladi. Fermerlar uchun eng katta muammolar ekinlarni mavsumiy ekish, hosilni o`rib-yig`ib olish va ularga dastlabki ishlov berish hamda saqlash jarayonlarini o`z vaqtida bajarilmagan hollarida yuz beradi. Ayniqsa, shuni esda tutish kerakki, “Agar qishloq xo`jaligida qaysidir jarayonnibajarishga kechikish, bu barcha jarayonni bajarishga kechikish demakdir” (Kato, Miloddan avvalgi 2-asr).

Qishloq xo`jaligi jarayonlarida mehnat unumdorligiga erishish uchun mexanizatsiyasini to`g`ri joriy etish lozim. Har bir turdagi ekinga o`ziga xos bo`lgan ishlov berilishiga qarab jarayonlarni mexanizatsiyalash kerak bo`ladi.

Shuning uchun Respublikamiz mustaqillikka erishgan birinchi kundan boshlab, sezilarli darajada taraqqiy etayotgan respublika agrosanoatining barcha yo`nalishlarini, ayniqsa, qishloq xo`jaligi ishlab chiqarishini eng zamonaviy, mukammal qishloq xo`jaligi texnikalari bilan ta`minlash uchun xorijiy davlatlarning ilg`or firmalari bilan hamkorlikda qishloq xo`jaligi texnikalarini mamlakatimizda ishlab chiqarish yo`lga qo`yildi.

Shu bilan birga davlatimiz tomonidan fermer xo`jaliklariga texnikalardan foydalanishning yangi yo`nalishlarini yaratib berilganligi, ya`ni, o`zining shaxsiy texnikasidan hamda boshqa korxona va tashkilotlarning texnikalaridan shartnoma asosida yoki ijaraga olib foydalanish imkoniyalari borligini alohida ko`rsatib o`tish mumkin.

Shu bilan birga qishloq xo`jaligining barcha sohalarini mexanizatsiyalashtirish (1.1-rasm) halq faravonligini oshirishda eng muhim yo`nalishlardan biri bo`lib hisoblanadi.

		Xalq farovonligini oshirish
		Qishloq xo`jaligi mahsulotlarini ko`paytirish
Intensiv usul			Eksintensiv usul
Qishloq xo`jaligi ekinlarining hosildorligini oshirish			Ekinlar ekiladigan maydonlarni ko`paytirish
Kimyoviy usul (o`g`itlarni qo`llash,o`simlik-larni himoya qilish va boshqa)		Biologik usul (yangi nav, texnologiya va bioo`g`itlar yaratish va boshqalar)	Qishloq xo`jaligini mexanizatsilashtirish				Sug`orish ishlarini takomillashtirish
			Har bir ishni o`z vaqtida bajarish
			Texnikalardan samarali foydalanish
	Texnikalarni foyda-lanish ko`rsatgicharini yaxshilash		Ish unumini oshirish			Bajariladigan ishlarni to`g`ri tashkil etish