Manasova Izumgul Syerdanovna Qosimov Xayriddin Olimovich ovqatlanishning gigienik asoslari
Download 3.56 Mb. Pdf ko'rish
|
OVQATLANISHNING GIGIENIK ASOSLARI oquv qollanma
|
PESTITSIDLARDAN ZAHARLANISH
76 Pestitsidlar (zaharli kimyoviy birikmalar) qishloq xo‘jaligida oziq-ovqat ekinlarini begona o‘tlardan, zararkunandalardan va kasalliklardan himoya qilish, shuningdek, o‘sishini tezlashtirish maqsadida qo‘llaniladigan sintetik va kimyoviy birikmalardir. Pestitsidlar to‘rt sinfga bo‘linadi: I — o‘ta xavfli; II — xavfli; III — qisman xavfli; IV — yengil xavfli. Pestitsidlarni xavflilik sinfiga ko‘ra qaysi idishga solingan bo‘lsa, o‘ziga xos rang bilan belgilab qo‘yiladi. I sinf — qizil chiziq bilan; II sinf — sariq chiziq bilan; III sinf — ko‘k chiziq bilan; IV sinf — zangori chiziq bilan. Qishloq xo‘jaligida qo‘llaniladigan pestitsidlar ichida xavfli uch belgi xususiyatiga ega bo‘lganlari juda xatarli hisoblanadi, jumladan: 1. Tashqi muhit ta’sirida o‘zining zaharlilik xususiyatini yo‘qotmasligi. 2. Kumulativ xususiyatga ega bo‘lishi. 3. Sut orqali o‘tishi. Xlororganik guruhga kiruvchi pestitsidlar shunday xususiyatlarga ega. Kam miqdorda bo‘lsa ham, uzoq vaqt davomida ovqat bilan organizmga tushadigan pestitsidlar o‘ta xavfli hisoblanadi. Bunday hollarda ba’zi bir a’zo va sistemalar faoliyatida bir qadar o‘zgarishlarni kuzatish mumkin. Bu jihatdan, zaharlanishning yashirin ko‘rinishi, ayniqsa, xatarli bo‘lib, hech qanday tashqi zaharlanish belgilari sezilmagan holda a’zolarda chuqur biokimyoviy o‘zgarishlar kechadi. Surunkali zaharlanishning oldini olish choralari quyidagilardan iborat: 1. Ovqat mahsulotlari tarkibida tashqi muhitda zaharli xususiyatini saqlovchi, sezilarli kumulativ xossaga ega bo‘lgan pestitsidlar butunlay bo‘lmasligi kerak. 2. Ovqat mahsulotlariga o‘tgan pestitsidlar miqdori faqat ruxsat etilgan me’yorda bo‘lishi (qaysiki, organizmga beziyon miqdorda) mumkin. 3. Qishloq xo‘jalik mahsulotlariga faqat tashqi muhitda zaharli xususiyatini tez yo‘qotadigan pestitsidlar qo‘llash tavsiya etiladi. 4. Pestitsidlarni qo‘llash qoidalariga qattiq rioya qilish, ovqat mahsulotlaridagi zaharli moddalarni yo‘qotish muddatini aniqlash va hosilni yig‘ishda shunga amal qilish talab etiladi. 5. Ovqat mahsulotlari tarkibidagi qoldiq zaharli moddalar miqdorini aniqlab, zararli bo‘lgan mahsulotlarni ovqat uchun ishlatmaslik va boshqalar. Download 3.56 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|