Manbashunoslik

Mavzuni mustahkamlash uchun savollar
1. Sho'ro clavridagi qanday manbalarni bilasiz?
2. Sho'ro davri rasmiy manbalar deganda nimani tushiinasiz?
3. Sho'ro davri tarixiga oid qanday tadqiqotlarni bilasiz?
4. Qaysi chet ellik tarixchilar asarlarida sho ‘ro davri tarixi yoritilgan ?
5. Zamonaviy tadqiqotlarda sho'ro davri tarixi qanday talqin qilinadi?
254

---

1 0 -M A V Z U . M U S T A Q IL L IK D A V R I M A N B A L A R I
Darsning mazmuni: 
M ustaqillik yillarida ro‘y bergan ijtim oiy-siyosiy 
jarayonlar aks etgan m anbalar to 'g 'risid a um um iy ta sa w u r berish va 
ularni tahlil qilish m alakasini o'rgatish.
Reja:
10.1. Asosiy siyosiy-ijtim oiy voqealar.
10.2. Rasmiy hujjatlar.
10.3. Prezident l.A .K arim ov asarlari.
10.4. M ustaqillik davri tarixi zam onaviy tadqiqotlarda.
Asosiy tushunchalar. Davlat suvereniteti, Mustaqillik, istiqlol, davlat 
ramzlari. Oliy Majlis, Senat, Parlament, та ’naviyat, milliy istiqlol g ‘oyasi, 
inson omili.
10.1. Asosiy siyosiy-ijtimoiy voqealar
M ustaqillik yillari ijtim oiy-siyosiy jarayonlarning tezkorligi, voqea va 
ho d isalarn in g shiddatliligi, o la m -u o d am taqdiriga d ax ld o r b o 'lg a n
dunyoviy m uam m olar-u serqirra hayotning barcha jabhalarini q am rab 
o lg an u m u m iy q a r a s h la rim iz d a n to r tib , en g k ic h ik , en g sh ax siy
yum ushlarim izgacha bo'lgan barch a hodisalarni o 'z id a m ujassam etdi. 
M u d ro q bosgan tu y g 'u larim izn i ju n b u sh g a keltirdi. B oshqacha qilib 
aytganda, hayotga tiyrakroq qaraydigan b o'ldik. O 'zlig im izni anglay 
boshladik.
Tabiiyki, bunday hayotiy zaruriyat barcha ijtim oiy-gum anitar fanlar 
qatori tarix fani oldiga ham yangi vazifalar qo'yadi. T adqiqotchilar birinchi 
navbatda xalqning istiqlolga erishish yo'lidagi fidoyi m eh natini, milliy 
mustaqillikka erishish yo'llari va vositalarini, milliy davlatchilik qurilishiga 
doir tajribani, istiqlolni m ustahkam lashning siyosiy, iqtisodiy, ijtim oiy 
va m a’naviy om illarini o'rg an ish va milliy istiqlol m afkurasini yaratish 
kabi b ir q a to r m u h im m u a m m o la rn i h a r to m o n la m a m u sh o h a d a
qilmoqlari lozim. D arhaqiqat, o'rganishga, tadqiq etishga, dastlabki ilmiy- 
nazariy xulosalarni o 'rta g a tashlashga asos bor.
2000-yil 6-aprel kuni Oq saroyda m am lakat Prezidenti bir guruh 
olim lar, faylasuflar, tarixchilar va m utaxassislar bilan uchrashib, milliy 
m afkura, milliy ong taraqqiyoti, uning zarurati haqida gapirdi.
«Tarixiy xotirasiz kelajak yo'q», — degan edi 1. Karimov. Darhaqiqat, 
tarix xotirasi inson taraqqiyotiga kuchli ta ’sir o'tkazad i, milliy istiqlol 
mafkurasini shakllantirishda m uhim omil bo'lib xizmat qiladi. Milliy ong,
255

---

milliy tafakkurxalq tarixi, uning rivojlanish bosqichlarini nechog'lik o'rganish, 
undan saboq chiqarish bilan bog'liq. Ulug‘ allomalaraytganidek, tarix insonni 
istiqbolga d a’vat etadi. Ulkan yaratuvchilikni rag'batlantiradi. Zotan, uning 
murabbiylik, tarbiyachilik, yo'naltiruvchilik kuchi xuddi ana shunda.
Shu m a ’noda m am lakatim iz rahbarining 0 ‘zbekiston Respublikasi 
Prezidenti huzuridagi Davlat va jam iyat qurilishi Akadem iyasi qoshida 
« 0 ‘zb e k isto n n in g yangi tarixi» M ark azin i tashkil qilish t o ‘g ‘risida 
chiqargan Farm oyishi katta tarixiy va siyosiy aham iyatga ega.
0 ‘zbekistonning davlat mustaqilligiga erishishi, yangi jam iyatga o ‘tish 
davrida siyosiy islohotlarning am alga oshirilishi, 0 ‘zbekistonda huquqiy 
d em o k ra tik davlat q urilishi, fuqarolik ja m iy atin in g shak llan tirilish i, 
iqtisodiy isloh atlarn i ch u q u rlash tirish g a d o ir tad b irlar, m am lak atd a 
ijtim oiy-siyosiy b arq aro rlik n in g t a ’m inlash om illari, m a ’n av iy -ru hiy
poklanish va milliy qadriyatlarning tiklanishi ham da 0 ‘zbekistonning 
jahon ham jam iyatidan m unosib o ‘rin olishi m anbalarda aks etgan.
Xullas, hayot mustaqillik davrida o ‘tgan kunlarim izni m anbalar asosida 
alohida o'rganishni, tadqiq etishni, ilmiy va nazariy xulosalarchiqarishni 
taqozo etm oqda. Buning o ‘ziga xos asoslari bor.