Markaziy osiyo xalqlari etnologiyasi

7.3. Moddiy va ma’naviy madaniy hayot
Qozoqlar kundalik hayotidagi juda kofp buyumlami o ‘z 
xonadonlarida tayyorlagan. Chorvador xonadonlar a'zolari asosan, 
qo‘y va tuya junidan turli xil materiallar, xususan, namat va kigiz 
tayyorlash bilan butun bir oila shug‘ullangan.
146

---

Uy hayvonlarming terisidan ko ‘n tayyorlash juda qadimdan keng 
tarqalgan. Qoramol, echki, ot va tuya terisidan poyafzal, har xil charm 
idish va kiyim-kechaklar tikilgan.
Yog‘ochsozlik hunarini deyarli har bir xonadon yaxshi bilgan. 
Ushbu hunar ko‘proq o ‘rmonlarga boy shimoliy va sharqiy 
tum anlarda keng tarqalgan. M axsus uyshi, ya'ni uy o ‘tovlari va 
egarchilar ham k o ‘pchilikni tashkil etgan. Shuningdek, temirchilik 
ham rivojlangan.
Turar-joylarL
Qozoq oilalari asosan, o ‘tov (kigiz uy)larda 
yashagan. Ulaming o ‘tovi Markaziy Osiyodagi boshqa chorvador 
etnoslar, ya'ni qirg‘iz, turkman va qoraqalpoq o ‘tovlaridan deyarli farq 
qilmagan. 0 ‘tovlar Qozog‘istonning turli hududlarida bir-biridan ustki 
bezagi bilan farqlangan. Qozog‘istoning janubiy hududlarida ilgari 
Katta Juz urug‘lari yashaydigan qismida o ‘tov balandroq, shimoliy 
cho‘l yerlarida esa pastroq va kengroq ko‘rinishda qurilgan.
Boylaming o ‘tovi keng va balandligi, ustiga qimmatbaho namat -
kigiz yopilganligi bezagi bilan ajralib turgan. O ‘tovlardan tashqari 
om onat uylar ham bo‘lgan: ko‘rki (chayla), jappa va qo‘s. Kambag‘al 
aholi qamishdan o ‘tovsimon qilib qurilgan yerto‘la (kazba) va chim 
uylarda yashagan.
XVIII 
asr oxiri - XIX asr boshlariga kelib qozoqlarning bir qismi 
o ‘troq hayot tarziga o ‘ta boshlagan, natijada doimiy va muqim 
yashaydigan uylar paydo bo‘la boshlagan. Zamonaviy qozoqlar 
asosan, katta shaharlarda, o ‘ziga zos me'morchilik uslubida qurilgan 
uylarda yashaydi.