Markaziy osiyo xalqlari etnologiyasi

Dehqonchilik.
Qishloq 
xo‘jaligining 
yetakchi 
tarmog‘i 
dehqonchilik bo‘lib, unda paxtachilik asosiy o ‘rin egallaydi. Vohalar 
va tog‘ yon bag‘irlarida asosan, ingichka tolali paxta yetishtiriladi. 
Donli ekinlardan bug‘doy, аф а, sholi, oq jo ‘xori va m akkajo‘xori, 
yem-xashak ekinlari, poliz ekinlaridan qovun va tarvuz yetishtiriladi. 
B og‘ va tokzorlar ko‘p bo ‘lib, Atrek daryosi va uning irmoqlari 
bo‘ylarida subtropik ekinzorlar (anor, zaytun, anjir, bodomzorlar) 
ekilgan.
Azal-azaldan 
turkmanlar 
sug‘orma 
dehqonchilik 
bilan 
shug‘ullangan. Bug‘doy, jo ‘xori, arpa, paxta, kunjut, sholi, beda, 
qovun, tarvuz va qovoq yetishtirilgan, shuningdek, kuzgi bug‘doy -
127

---

guyzluk ekilgan. Sabzavotlarni asosan, qadim dan o ‘troq hayot 
kechirib kelayotgan onauli, m axinli, m urchali, maxtum i va go‘klan 
u ru g ‘lari ekkan. U zum yetishtirish v a b o g ‘-ro g ‘lar o ‘stirish bilan kam 
shug‘ullanilgan. M am lakatning deyarli barcha hududlarida piyoz 
ekilgan.
yer y o g ‘och om och v a tem ir uchli azal kunda bilan haydalgan. 
H osil o ‘roq bilan o ‘rib olinib, don xirm onda chorva mollari yordamida 
yanchilgan. Tegirm on, kash-kash va juvozlar qurilgan. Ekinlami 
sug‘orish uchun hovuzlar qazilgan. yer go‘ng, kul va eski tuproq bilan 
o ‘g ‘itlangan.
Hunarmandchilik.
Tem irchilik, qurolsozlik, zargarlik, k o ‘nchilik 
v a duradgorlik hunarlari Turkm anistonning ham m a joylarida keng 
tarqalgan. Kosiblar o ‘z uyi v a ovullarda m ehnat qilgan.
Ayrim hunar turlari bilan m a'lum ovullar, alohida urug‘ yoki 
qabilalar shug‘ullanib kelgan. 
Chunonchi, 
kulolchilik 
asosan, 
C horjo‘y atrofidagi hunarmandlar orasida keng tarqalgan. N o ‘xurilar, 
ayrim marvlik tekelar, shuningdek, H asan ko ‘li va K um ushtepa 
hunarmandlari o ‘tovlar uchun zarur qism lar yasash bilan m ashhur 
b o ‘lgan. Yaz urug‘i a’zolari egar-jabduq, yari-gukchalar, y o g ‘ochdan 
idish-tovoq, burkuz urug‘i vakillari esa qamchi tayyorlash bilan 
shug‘ullangan.
Xonadonlarda 
gilam do‘zlik 
va 
shoyi 
to ‘qish 
bilan 
shug‘ullanilgan. Hunarmandlar orasida zargar va kum ushchilar qariyb 
har bir ovulda bo‘lgan.