Маркетинг

Маркетинг
 
 
 
32 
Ички муҳитни шакллантирувчи омиллар, фирма раҳбарияти томонидан 
назорат қилинадиган - технологик жараён, молия аҳволи, ташкилий тузилиши, 
бозорни танлаш ва бошқалар билан боғлиқдир. Назорат қилинадиган омилларни 
ташкилот ва унинг маркетинг хизмати бошқаради. Ана шу омиллардан маркетинг 
хизмати томонидан назорат қилинмайдиган айримларини олий раҳбарият 
бошқаради. Унча катта бўлмаган ёки ўртача ташкилотларда умумий сиёсат 
масалаларини ҳам маркетинг қарорларини ҳам, бир шахс одатда мулк эгаси ёки 
олий раҳбар қабул қилади, лекин бундай ҳолларда даставвал умумий мақсадларни 
белгилаш, сўнгра уларга маркетинг режаларини мослаштириш керак. 
Қуйидаги – расмда эса маркетингни ташқи омиллари (макромуҳит омиллари) 
келтирилмоқда. 
4.3- расм. Ташқи омиллар (макромуҳит омиллари)
19
 
Назорат қилинмайдиган омиллар ташкилот ва унинг маркетинг хизматлари 
томонидан бошқарила олмайдиган фаолиятига таъсир кўрсатувчи таркибий 
қисмлардир. Назорат қилинмайдиган омилларнинг салбий таъсири натижасида 
қанчалик жозибали бўлмасин ҳар қандай режа барбод бўлиши мумкин. Шунинг 
учун ташқи муҳитни мунтазам кузатиш, унинг таъсирини ҳисобга олиш лозим 
бўлади, кутилмаган вазиятлар содир бўлганда қилинадиган ишлар режада кўзда 
тутилиши керак. Қуйидаги назорат қилинмайдиган омилларни ҳамиша ҳисобга 
олиш ва олдиндан кўра билиш талаб этилади: истеъмолчилар, рақобат, ҳукумат, 
иқтисодиёт, технология, мустақил оммавий ахборот воситалари.
19
Котлер Ф. Основы маркетинга. Учебное пособие. –М.: Издательский дом «Вильямс», 2010. – 656 с. 
Технологиялар 
Қонунлар 
Иқтисодиёт
Рақобатчилар
Инфратузилма 
Етказиб 
берувчилар 
Сотув 
каналлари 
Маданият
Харидорлар
Фан
Сиёсат
Ташқи ҳолат
(ситуация) 
таҳлили 

---