Маркшейдерлик иши ва геодезия

2.3Koordinata orttirmalarini xisoblash.

To’gri burchakli koordinata orttirmalari quidagi formulalar yordamida topiladi.

Bu yerda d-poligon tomonining garizontal proeksiyasi; α-shu tomon dreksion burchagi; r-shu tomon rumba;

Xisoblangan koordinata orttirmalari jurnalning yettinchi va sakkizinchi ustuniga yoziladi. Koordinata orttirmalarini xisoblashda maxsus jadvaldan foydalaniladi. Koordinata orttirmalari xatoligi aniqlanadi. Buning uchun koordinata orttirmalari (∆x va ∆y) ning algebraik yog’indisi aloxida-aloxida xisoblab chiqiladi. Geometriyadan malumki, yopiq polygon tomonlarining xar qanday o’qqa preoksiyalarning yig’indisi nolga teng. Shunga ko’ra yopiq polygon
koordinata orttirmalarining yig’indisi va bo’lishi kerak. Lekin o’lchash va xisoblashda tasodifiy xatolar tufayli yig’indi va bo’lmay balki biron kichik miqdorga teng yani



Bo’ladi, -absissa o’qi yo’nalishidagi xatolik, -esa ordinate o’qi xo’nalishidagi xatolikdir.

XULOSA

Kartografiya ma'lum hududni xaritada aks ettirish uchun ma'lum bir geografik hududning fizik xususiyatlarini o'rganishga mas'uldir. Buning uchun u ham ilmiy, ham badiiy usullardan foydalanadi.
Kartografiya asosan xaritada ma'lum bir hududda joylashgan boshqa jihatlar qatori relyefni loyihalashga xizmat qiladi. U erda bo'lmasdan, ushbu sohani bilishga imkon beradigan narsa.

Bundan tashqari, u xaritalarni o'rganish va baholash uchun mas'uldir, har doim ularni tayyorlash uchun ishlatiladigan texnika va usullarni takomillashtirishga intiladi, mumkin bo'lgan xatolarni kamaytirishga yoki yo'q qilishga harakat qiladi.

Kartografiya, GIS texnologiyasi va telekommunikatsion tarmoqlar- ning bir-biri bilan uzviy bogianishi va a’loqadorligi muhim bir ilmiy yo'nalishni — geotelekommunikatsiyani, ya’ni kom pyuterlar tar moqlarida geom alum otlar to‘plash, qayta ishlash va harakatlanishni o‘rganuvchi fanni shakllantirmoqda