Marshrutlashtirishning texnik usullari tashishni marshrutlashtirish modellari. Transport xavfsizligini rejalashtirish

Minimal elementlar metodi bilan boshlang‘ich bazis tuzish va uni optimallikka tekshirish.

YUk oluvchi punktlar,	Koef-fitsie-ntlar	YUk jo‘natuvchi punktlar										Bor bo‘lgan yuksiz avtotonnalr
		A1		A2		A3		A4		A5
		0		-65		27		5		12
V1	20	20 150 N 8 (100)		60 +25		67		15 1150 N7 (1200)		42		1300
V2	-64	30		1 400 N2		57		75		77		400
V3	0	0 600 N1		30 +35		27		46		41		600
V4	22	57 ( 50) N10		87 200 N11		30		17 50		10 300 N6		550
V5	37	37 150 N9		57 +65		10 +550		57		30		700
V6	10	10 500 N4		40 +35		37		35		57		500
V7	1	1 300 N3		30 +36		27		45		47		300
Keraksiz bo‘lgan avtotonnalar,			1700		600		550		1200		300		4350

14.2.2. Boshlang‘ich bazis plan tuzish
A). Minimal elementlar metodi vositasida boshlang‘ich bazis plan tuzish mazmuni quyidagidan iborat:
- matritsadagi hamma lar ichida eng kichigi tanlab olinadi. Bunday element bizning misolimizda bo‘lib, u birinchi bazis o‘zgaruvchisi ni topishga imkon beradi.- birinchi bazis o‘zgaruvchisi ( ) ga qiymat beramiz, uning qiymati va sonlarining kichigi bo‘ladi, ya’ni Bizning misolimizda va bo‘ladi.
-keyingi iteratsiyalardagi tekshirishdan yoki qatorni (agar bo‘lsa), yoki ustunni (agar bo‘lsa) chiqarib tashlaymiz, agar bo‘lsa ustun va qator birgalikda chiqarib tashlanadi. Misolimizda qatorni boshqa tekshirmaymiz, chunki uning avtotonna miqdori butunlay sarf bo‘ladi.
- o‘zgaruvchining qiymati aniqlangandan keyin matritsadagi va qiymatlari yangisiga o‘zgaradi. Ularni yangi qiymatlari quyidagicha topiladi:
( ); ( ).

YUqoridagi misolimizdan:

;
.
- Qolgan - lar ichida yana eng kichigi tanlanadi va bu katak uchun o‘zgaruvchi qiymati belgilanadi. YUqorida keltirilgan punktlardagi operatsiyalar, to hamma va qiymatlar nolga aylanmaguncha davom ettiriladi.
B). Ikki yoqlama afzal ko‘rish metodida oldin xamma qatorlar, keyin xamma ustunlar bo‘yicha eng kichik qiymatlariga ega bo‘lgan kataklar belgilab chiqiladi. Kataklardagi o‘zgaruvchilarga qiymat berilganda birinchi ham qator ham ustun bo‘yicha (ikkiyoqlama) afzal ko‘rilgan o‘zgaruvchilar hisobga olinadi, keyin esa bir marta belgilangan kataklarga qiymat berilada. Qiymat berish shu tarzda bor bo‘lgan hamma avtotonnalarni taqsimlaguncha davom ettiriladi.
V). SHimoli - g‘arb burchak metodida esa kataklarga qiymat berish eng yuqoridagi – shimoldagi katakdan boshlanib, diagonal bo‘yicha davom ettiriladi. Bunday usulda shakllantirilgaan bazis plani aksariyat hollarda optimal bo‘lmaydi va uni optimallashtirish lozim. Hozirgi paytda bazis planini optimallashtirishning bir necha yo‘nalishdagi metodlari bor:
1) planni ketma-ket yaxshilash yo‘nalishdagi metodlar;
2) cheklangan hajmdagi farqlarni ketma-ket kamaytirish yo‘nalishdagi metodlar (shartli optimal planlar bilan yaqinlashish).
G) Planni ketma-ket yaxshilash yo‘nalishdagi metodlar mohiyati shundan iboratki, bundan boshlang‘ich bazis planini ketma-ket yaxshilab boriladi va har safar ma’lum hisoblar natijasida yaxshilangan plan optimalligini aniqlash mumkin. Agar hosil qilingan plan optimal bo‘lmasa keyingi iteratsiyada u albatta yaxshilanadi, ya’ni shunday boshqa plan topiladiki, bunda qiymati oldingi plandagiga nisbatan kamroq bo‘ladi. Bu yo‘nalishdabir qancha metodlar bor:
● potensiallar metodi
● modifikatsiyalashtirilgan taqsimlash metodi (MODI) va boshqa metodlar.
D) Ikkinchi yo‘nalish – cheklangan hajmlardagi farqlarni ketma-ket kamaytirish uslubida boshlang‘ich bazis plani samaradorlik funksiyasi nuqtai nazardan eng optimal bo‘lib, bunda cheklash tenglamalarida ko‘zda tutilgan shartlar bajarilmaydi. SHuning uchun bu planni shartli ravishda optimal deyiladi. Keyingi iteratsiyalarda esa topilgan planlarda cheklangan hajmlardagi farq kamaya boradi va, nihoyat, qolmaydi.