Маъруза № симсиз тармоқларда узатиш

Каналлари частота, вақт ва код бўйича ажратилган кўп сонли 
уланиш. Ахборотни узатиш учун турли хил физик муҳитлар ишлатилади: 
оптик тола, ўрамли жуфтлик, радиорелейли алоқа линиялари ва ҳ. Бунда ҳар 
қандай реал алоқа канали чекланган ўтказиш полосасига эга. Кўпинча битта 
ва ўша ахборот узатиш линиясини бир нечта абонентлар жуфтлиги ишлатади. 
Бундай ҳолатда умумий ресурсни ахборот алмашинувининг барча 
иштирокчилари ўртасида тақсимлаш зарурияти пайдо бўлади. Ҳар қандай 
алоқа канали иккита якуний характеристикага эга: канал эгаллаган частота 
спектри кенглиги ва ундан фойдаланиш вақти. 
Каналларни ажратишнинг 3та асосий усули мавжуд: FDMA (Frequency 
Division Multiple Access) – каналларни частота бўйича ажратиш билан кўп 
сонли уланиш, TDMA (Time Division Multiple Access) – каналларни вақт 
бўйича ажратиш билан кўп сонли уланиш ва сотали алоқа тизимлари учун 
муҳим бўлган 3-чи усул, яъни каналларни код бўйича ажратиш билан кўп 
сонли уланиш - CDMA ( Code Division Multiple Access). 
FDMA (Frequency-Division Multiple Access). Частотани ажратиш 
билан кўп сонли уланишда (FDMA) мавжуд ўтказиш полосаси частоталар 
полосасига ажратилади. Ҳар бир станцияга ўз маълумотларини узатиш учун 
полоса белгиланади. Бошқача айтганда, ҳар бир полоса аниқ белгиланган 
станция учун резервланган ҳамда у барча вақт станцияга тегишли. Ҳар бир 
станция узатгич частотасини чегаралаш учун полосали фильтр ишлатади. 
Станция халақитларини бартараф қилиш учун ажратилган полосалар бир-
биридан катта бўлмаган ҳимоя полосалари билан ажратилган. 4.2-расмда 
FDMA ғояси кўрсатилган. 
4.2-расм. Частотани ажратиш билан кўп сонли уланиш (FDMA). 

---

FDMA канал сатҳидаги уланиш методи ҳисобланади. Ҳар бир станция 
канал сатҳи физик сатҳга у узатган маълумотлардан полосали сигнал ҳосил 
қилиш ҳақида хабар беради. Сигнал ажратилган полосада ҳосил қилиниши 
керак. Физик сатҳда физик мультиплексор мавдуд эмас (йўқ). Сигналлар 
автоматик тарзда ўтказиш полосасида фильтрланади. Улар умумий каналга 
узатилганда аралашади.