Ma’ruza №11 Mavzu: Elektr o‘lchash vositalarini qiyoslash usullari. O‘zgarmas tok ampermetri va voltmetrini qiyoslash. O‘zgaruvchan tok ampermetri va voltmetrlariini qiyoslash Reja

Normallashtirilgan kattalik
Aniqlik sinfli asboblar uchun, normallashgan kattaliklar ruxsat etilgan qiymatlar, %
0,1	0,2	0,5	1,0	1,5	2,5	4,0
Asosiy xatolik	±0, 1	±0,2	±0,5	±1,0	±1,5	±2,5	±4,0
Ko‘rsatkich variatsiyasi	0,1	0,2	0,5	1,0	1,5	2,5	4,0
Egilishdan asboblar ko‘rsatkichlarini o‘zgarishi	±0, 1	±0,2	±0,5	±0,1	±1,5	±2,5	±4,0
Vattmetrlar ko‘rsatkichlarini o‘zgarishi	±0, 1	±0,2	±0,5	±1,0	±1,5	±2,5	±4,0
Nominaldan 20%ga kuchlanishni o‘zgarishi	±0, 1	±0,2	±0,5	±1,0	±1,5	±2,5	±4,0
Quvvat koeffitsientini o‘zgarishidan	±0, 1	±0,2	±0,5	±1,0	±1,5	±2,5	±4,0

Asosiy o‘lchov diapazoni chegarasidagi ruxsat etilgan asosiy xatolikning γ chegarasi aniqlik sinfi belgisiga teng, shkalaning yuklanib ketish qismi xududidagilar esa quyidagi formula bilan ifodalanadi:

γ=±kL/L_n,
bu erda: k – asbobning aniqlik sinfini ifodalovchi raqam; L – shkalaning butun uzunligi; L_n – shkalaning yuyuklanib ketish qismining uzunligi, mm.
Ko‘rsatkichlarni ruxsat etilgan variatsiyasi asbobning aniqlik sinfidan tashqari uning mexanik ta’sirlarga bardoshliligi, gabariti va x.k.ga bog‘liq. Mexanik ta’sirlarga bardoshli asboblarda, miniatyur va kichik gabarit asboblarda, siyoxlilar bilan yozuvchi o‘zi yozar asboblarda, 0,05 va 0,1 aniqlik sinfli o‘zgaruvchan tok asboblarda, doimiy tokdagi elektromagnit va ferrodinamik asboblarda ruxsat etilgan asosiy xatolik yarim taktli qiymatdan oshmasligi kerak. Qolgan asboblar ko‘rsatkichlari variatsiyasi ruxsat etilgan asosiy xatoliklarning absolyut qiymatidan oshmasligi kerak.
Ampermetr, voltmetr, vattmetr va varmetrlarni davriy qiyoslashda quyidagi operatsiyalar bajariladi:
asbobni tashqi ko‘rigi;
egilishni ta’sirini aniqlash;
asosiy xatolik va ko‘rsatkichlar variatsiyasini aniqlash;
ko‘rsatkichni nol belgisiga qaytmasligini aniqlash.
Kilovoltmerlarda bundan tashqari xar bir asbobni yoritish transformatorining dastlabki zanjirining izolyasiyasini korpusga nisbatan mustaxkamligi tekshiriladi.
Asbob ishlab chiqarishdan yoki ta’mirdan chiqgandan so‘ng qo‘shimcha quyidagi operatsiyalar bajariladi:
izolyasiya’ni elektr mustaxkamligini tekshiriladi;
asbobning parallel zanjirining qarshiligi o‘lchanadi;
quvvat koeffitsienti nolga tengligida vattmetr va varmetrlar xatoligini aniqlash.