Ma’ruza-13 Bir faktorli dispersion tahlil usuli va uni qishloq xo’jalik masalalarini yechishga qo’llanilishi

5) agar Fkuzat > Fkritik bo`lsa, u holda asosiy H0 gipoteza rad etilib, unga alternativ H1 gipoteza qabul qilinadi, ya’ni faktorlarning qishloq xo`jalik ekini hosildorligiga ta’siri ahamiyali bo`ladi;
Eslatma. Agar
o`tkazilgan tajriba natijalari, katta sonlar bo`lsa,dispersiyaning xossasi asasan
barcha tajriba natijalaridan bir xil o`zgarmas C sonini ayirib, hisoblashlarni bajarsak ham, chiqariladigan xulosa o`zgarmaydi.
Dispersion tahlil usuli juda katta hisoblashlarni talab qilganligidan, bu usuldan boydalanishda, EHMda tuzilgan maxsus paket programmalardan foydalanib hisoblash mumkin.
Izoh: Agar X1, X2, ..., Xp bosh to`plamlar normal taqsimlangan bo`lib, ularning dispersiyalarini tengligi noma’lum bo`lsa, u holda avvalo Bartlett kriteriyasi yordamida, bosh to`plamlarning dispersiyalari tengligini haqidagi statistik gipotezani tekshirish lozim bo’ladi.
Bir faktorli dispersion tahlil usulini qishloq xo`jaligiga qo`llanishiga doir namunaviy misolning yechimi
Misol-1. Ushbu jadvalda keltirilgan tajriba natijalariga ko`ra =0,05 qiytmatdorlik darajasi bilan har – xil o`g`itlarning paxta hosildorligiga ta’siri H0 ahamiyatli yoki ahamiyatsiz H1 ekanligini bir faktorli dispersion tahlil usuli bilan tekshiring:
qiymatdorlik darajasi bilan tekshiring:

Tajribalar soni n	O`g`itlarning turlari (faktor darajalari)
	A1(N)	A2(P2O5)	A3(K2O)
1	25	30	20
2	27	28	24
3	23	27	25
4	29	27	27
O`rtacha hosildorlik	26	28	24

Yechish. Bu misolda paxtaga solingan mineral o`g`itlar soni k=3 xil, har bir solingan o`g`it bo`yicha o`tkazilgan tajribalari soni n=4. Jadvaldagi o`tkazilgan tajriba natijalaridan bir-xil C= 26 sonini ayirib quyidagi jadvalga ega bo`lamiz:

Tajribalar soni n		O`g`itlarning turlari (faktor darajalari)
	N	A1	A2	A3
	1	-1	4	-6
	2	1	2	-2
	3	-3	1	-1
	4	3	1	1

Yig’indisi

0

8

-8