Maruza 2 elеktr enеrgеtika tizimlari elеmеntlarining almashtirish sxеmalari

Tahminot manbasi (sinxron generatorlar va sistema) manba EYuK va bir necha qarshiliklari bilan kiritiladi. Sinxron generatorlarning EYuK va qarshilik qiymatlari, QT tokini hisoblashda qabul qilingan taxminlarga bog‘liq.
Sinxron generatorlar dempfer (so‘ndiruvchi) cho‘lg‘amga ega bo‘lsa, almashtirish sxemasida QT boshlang‘ich momentini hisoblash uchun (t = 0) o‘ta o‘tkinchi EYuK E₀” va x” o‘ta o‘tkinchi qarshilik bilan kiritiladi.
Agar dempfer cho‘lg‘ami hisobga olinmasa o‘tkinchi EYuK E' va o‘tkinchi qarshilik x_d' muofiq qabul qilinadi.
Havo uzatish liniyasining almashtirish sxemasi parametrlari elektr tizimida kuchlanishning qiymatiga bog‘liq.
Qoidaga muofiq, liniya qarshiligining aktiv qarshiligi hisobga olinmaydi.
Kabel liniyasi uchun aktiv qarshilik albatta ehtiboga olinadi.
Tahminot manbasi, elektr uzatish liniyasi, yuklama va reaktorlarning odatdagi tipini almashtirish sxemasi 4.1 tablitsada keltirildi.
Ikki chulg‘amli transformator almashtirish sxemasida (rasm. 4.1, b) ikki chulg‘am kuchlanishi U _I vaU_II orasida elektromagnit bog‘liqlikni qo‘rsatib turuvchi ideal tarnsformatorga ega.

6.1-jadval

ES elementlarining almashtirish sxemalari




Rasm. 6.1. Ikkichulg‘amlitransformatorsxemalari: a-umumiy; b-almashtirish; v-g-birinchivaikkinchipag‘onakuchlanishigakeltirilganalmashtirishsxemasi.

Ikkinchipog‘onaparametrlariniZ_IIbirinchigakeltirishZ^I_IIyokibirinchipog‘onaZ_IparametrlariniikkinchiZ^II_Ipog‘onagakeltirishtarnsformatsiyakoeffitsiyentiorqaliamalgaoshiriladivaquyidagiformulabo‘yichaaniqlanadi:

(6.1)



bu yerda U_I, I_I, U_II, I_II – birinchi va ikkinchi pog‘onalarning tok va kuchlanishlarining haqiqiy qiymatlari. Transfomator parametrlarini yagona pog‘onaga keltirishdan so‘ng:

Бирламчига

Иккиламчига

(6.2)

(6.3)

ikki chulg‘amli transformatorning almashtirish sxemalari 6.1,v,g–rasmda keltirilgan ko‘rinishda bo‘ladi.
Transformator qarshiligi xt ^I(II) umumiy holatda magnitlanish tokini hisobga olinmay, QT kuchlanishi i_korqali xarakterlanadi.

Ikkilangan reaktor almashtirish sxemasi yulduz ko‘rinishida bo‘ladi (rasm. 6.2). Parametrlari shahobcha X_L induktiv qarshiligi orqali ifodalanadi.

Bu yerda k – reaktor shaxobchalari orasida elektromagnit bog‘lanishni o‘rnatish koeffitsiyenti. koeffitsiyent, ustanavlivayuo‘iy nalichiye elektromagnitnoy svyazi mejdu vetvyami reaktora. Znacheniya velichin X _Li k yavlyayutsya spravochnqmi dannqmi. o‘rtacha qiymati k  0,5 teng.

Almashtirish sxemasi parametrlarini asosiy pog‘onaga keltirish
Almashtirish sxemasi parametrlarini bitta asosiy kuchlanish pog‘onasiga keltirish, hisoblashlarni osonlashtirish maqsadida amalga oshiriladi. Asosiy pog‘onaga keltirishning ikki turi mavjud: kuchlanishning aniq va o‘rtacha qiymatlari shkalasi bo‘yicha. Birinchi holatda EET mavjud transformatorlarning transformatsiya koeffitsiyenti aniq qiymatlaridan foydalaniladi. Ikkinchi holatda o‘rtacha kuchlanishlar pog‘onasi bo‘yicha hisoblangan transformatsiya koeffitsiyenti qiymatidan foydalaniladi.
Aniq misolda EET almashtirish sxemasi parametrlarini bita pog‘onaga keltirishni ko‘rib chiqamiz (rasm. 4.3). Misol uchun U_IV kuchlanish pog‘onasiga.

Bunda E_I^IV EYuK quyidagi ko‘rinishda aniqlanadi:

(6.5)



bu yerda

-Трансформация коэффициентини аниš šиймати.

Barcha tugunlardagi kuchlanishlar bir xil. Shuning uchun kuchlanish asosiy pog‘onaga keltirish uchun k marta, tok esa 1/k marta o‘zgaradi.

I_I^IV tokni keltirilgan qiymati quyidagi formula bo‘yicha aniqlanadi:

(6.6)



Qarshilikni asosiy pog‘onaga keltirish uchun k²ga o‘zgartirish kerak:

o‘rtacha transformatsiya koeffitsiyentlari bo‘yicha asosiy pog‘onaga keltirish hisoblash vaqtini qisqartiradi (rasm. 4.4). Oxirgi holda EYuK E_I, tok I_I va qarshilik Z_I formula bo‘yicha hisoblanadi:

(6.7)



Yuklama taxminan hisobga olinadi
Agar EET yuklamasi o‘zgarmas qarshilikdan iborat bo‘lsa, uni hisobga olish murakkab emas. Almashtirish sxemasida u o‘zgarmas to‘la qarshiligi bilan kiritiladi Z_N.
Yuklamaning kata qismi (50% gacha) asinxron dvigatellardan tashkil topgan. Qarshiliklari esa tugundagi kuchlanishga bog‘liq. Bu bog‘liqlik nochiziqli va ularni hisobga olish qiyinchilik ketirib chiqaradi.
Hisoblashlarni soddalashtirish uchun mahlum tugunga bog‘langan yuklama o‘zgarmas reaktivlik ko‘rinishida bo‘lishi mumkin x_N=1,2. Yuklama qarshiligi quyidagi ifoda orqali aniqlanadi:

(6.8)



Amalda esa qolgan motorlarning boo‘qa yuklamalar bilan birgalikda o‘rtacha qiymatlar bilan hisobga olinadi (umumlashgan yuklama)

(6.9)

(6.10)

bu yerdaU_N – yuklama tugunidagi nominal kuchlanish; S_N – uning nominol quvvati; 0,85; 0,35 – EYuK va yuklama qarshiliginingnisbiy qiymati.
Tekshirish uchun savollar
1. Elektr sistemasining «matematg‘ik modellari» tushunchasi.
2. QT hisoblashda qo‘llaniladigan elektr tizimini asosiy elementlarining almashtirish sxemalari.
3. Asosiy hisobiy taxminlar. Ularni qo‘llashning maqsadi.
4. Ikki chulg‘amli transformatorning almashtirish sxemasi.
5. Alsashtirish sxemasi parametrlarini asosiy pog‘onaga keltirish.
6. Reaktorni almashtirish sxemasi.
7. Elektr tizim almashtirish sxemasini oddiy ko‘rinishga keltirish.
8. Yuklamani taxminiy hisobga olish.