Маъруза 5 5-мавзу. Оддий ва консол балкаларда зўРИҚишларнинг таъсир чизиқлари

В. Оддий балканинг ихтиёрий кесимида эгувчи момент М таъсир чизиғини қуриш

Балканинг С кесимида ҳосил бўладиган эгувчи моментнинг таъсир чизиғини қуриш учун ҳам бирлик кучнинг икки ҳолатини текширамиз. (4.2-расм, а, б).

1-ҳолат Р=1 куч С кесимдан чап томонда ҳаракатлансин ( 0  x  а ) деб фараз қилиб, чап Мс эгувчи момент тенгламасини балканинг ўнг томони мувозанатига асосан ёзамиз:

Бу тенглама чап чизиқ тенгламаси бўлиб, уни чизиш учун саноқ чизиғида В таянч остига в га тенг ўзгармас ордината қўйиб, А таянч остидаги нол ордината билан бирлаштирамиз.

2-ҳолат. Р=1 куч С кесимдан ўнг томонда (а  x  ℓ) ҳаракат қилади деб, унг ни аниқлаймиз. Балка чап томонининг мувозанатини текширамиз:

Демак, унг чизиқ, RА таянч реакцияси таъсир чизиғи ординаталарини ўзгармас а га кўпайтириб чизилганига тўғри келади. Бу чизиқ ўнг чизиқ бўлади ва (4.8) ўнг чизиқ тенгламаси дейилади.

Доимо чап ва ўнг чизиқлар кесимдан туширилган ордината чизиғи устида кесишади (4.2-расм, г).
Эгувчи момент таъсир чизиғининг ординаталари узунлик ўлчамида, яъни метр (м) да ўлчанади.


Консол балканинг зўриқишларини таъсир чизиқларини қуриш

Консол балканинг вертикал таянч реакцияси R_А таъсир чизиғини қуриш учун у ўқига проекция оламиз.

Демак, Р  1 кучнинг ҳар қандай ҳолатида R_А = 1. (4.3-расм, б).

Консол балка ихтиёрий с кесимидаги эгувчи момент Мс таъсир чизиғини қуриш учун Р  1 куч икки ҳолатини қараймиз.
1-ҳолат. Р  1 кесимдан чап томонда ҳаракатлансин: а  x  ℓ
= 0.
2-ҳолат. Р  1 кесимдан ўнг томонда ҳаракатлансин: 0  x  а





Демак, консолнинг ихтиёрий С кесимидаги эгувчи момент Мс таъсир чизиғини қуриш учун, консол учидан С кесимгача бўлган масофани ўлчаб, саноқ чизиғида консол учига манфий ордината қилиб саноқ қўйиб, уни кесим тагидаги ноль нуқтаси билан бирлаштириш керак.(4.3-расм, в) .
Агарда С кесимни А таянчда деб қарасак, у ҳолда М_А таянч реакциянинг таъсир чизиғи ҳосил бўлади (4.3-расм, г).
Консол балка ихтиёрий с кесимидаги кўндаланг куч Qс таъсир чизиғини қуриш учун ҳам Р  1 куч икки ҳолати қаралади.
1-ҳолат. Р  1 куч кесимдан ўнг томондаги ҳаракатини қараймиз: 0  x  а = 1
2-ҳолат. Р  1 куч кесимдан чап томонда ҳаракатлансин а  x  в.


= 0

Qс нинг таъсир чизиғи 4.3-расм д да кўрсатилган

Демак, ўнг консолли балка ихтиёрий С кесимидаги кўндаланг куч Qс нинг таъсир чизиғини қуриш учун консол учидан кесимгача бўлган масофага бирлик мусбат ординатани жойлаштирамиз.