Ma’ruza №7 qattiq jismlarning deformatsiyalanishi

Jismlarning suyuqliklarda va gazlarda harakati. 

 

Jismlarning  suyuqliklarda  va  gazlarda  harakatini  o`rganish  aviatsiyaning  rivojlanishi  va  suv 

kemalarining  tezliklarini  ortishi  bilan  bog’liq.  shu  maqsadda  suyuqliklar  va  gazlarda 

harakatlanayotgan  qattiq  jismlarga  ta’sir  etadigan  kuchlarni 

ko`ramiz.  Ular qanday  kuchlar:  suyuqlik  yoki  gazda harakat 

qiladigan jismga ikkita kuch ta’sir qiladi (ularning teng ta’sir 

etuvchisini 

 

   

 deb belgilaymiz). 

Ularning  birinchisi  (

 

   

 

)  jismning  harakat  yo`nalishiga 

qarama-qarshi  yo`nalgan  bo`lib  unga  peshona  qarshilik 

deyiladi.  Jismning  harakat  yo`nalishiga  perpendikulyar 

yo`nalgan ikkinchisi  esa  (

 

   

 

)  –  ko`tarish kuchi  deyiladi  (9-

rasm). 

Peshona qarshilik 

 

 

   

 

  

 

 

  

 

ifoda yordamida aniqlanadi. Bu erda 

 

 

  jismning shakli va oqimga nisbatan holatiga bog’liq bo`lgan 

o`lchamsiz  koeffitsient, 

  –  muhitning  zichligi,      jismning  harakat  tezligi,      jismning  eng  katta 

ko`ndalang kesimi. 

Ko`tarish kuchi 

---

 

 

   

 

  

 

 

  

 

 

 

  ko`tarish  kuchining  o`lchamsiz  koeffitsienti.    – burchakka  oqimga  hujum  burchagi 

deyiladi.  Uni  shunday  tanlash  kerakki  bunda  peshona  qarshilik  kichik,  ko`tarish  kuchi  bo`lsa  katta 

bo`lsin. Bunday shart qanot sifatini ko`rsatuvchi 

     

 

  

 

 koeffitsient qancha katta bo`lsa, shuncha 

yahshi bajariladi.