Ma’ruza №7 qattiq jismlarning deformatsiyalanishi

So’nuvchan mexanik tebranishlar. 

 

Vaqt o’tishi bilan tebranish tizimining energiyasi asta-sekin yo’qotilishiga bog’liq tebranishlar – 

so’nuvchi  tebranishlar  deb  ataladi.  Boshqacha  qilib  aytganda,  energiya  zahirasi  muhitning  qarshiligi, 

ishqalanish kuchlarini yengishga sarf bo’ladi va tebranish so’na boshlaydi, tebranish amplitudasi asta-

sekin kamaya boradi. Bu xollarda erkin so’nuvchi tebranma harakatlar kuzatiladi. 

Mexanik  tebranma  harakatlarda  ishqalanish  hisobiga  mexanik  energiya  issiqlik  energiyasiga 

o’tib, kamaya boradi. 

Elektromagnit  energiya  elektromagnit  tebranish  tizimi  qarshiliklarida  issiqlik  ajralishiga  sarf 

bo’lishi hisobiga kamaya boradi. 

Oddiy  chiziqli  tizimlarni,  ya’ni  prujinali  mayatnik  yoki  induktivlik,  sig’im  va  qarshilikdan  

iborat bo’lgan tebranish konturini ko’rib chiqamiz.